7143 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi ile işletme kayıtlarının düzeltilmesine imkan tanınmıştır. İşletme kayıtlarının düzeltilmesi genel manada 2 şekilde yapılmaktadır. Bunlardan birincisi işletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan varlıkların kayıtlara alınması; ikincisi ise kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan varlıkların kayıtlardan çıkarılmasıdır.
İşletme kayıtlarının düzeltilmesine ilişkin uygulama bu ayırım dahilinde aşağıda özetlenmiştir.
a) İşletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşların düzeltilmesi
7143 sayılı Kanunun 6 ıncı maddesinin 1 inci fıkrası hükmü ile gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine (adi, kollektif ve adi komandit şirketler dahil olmak üzere) işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşları kendilerince veya bağlı oldukları meslek kuruluşunca tespit edilecek rayiç bedel üzerinden Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna yani 31 Ağustos 2018 tarihine kadar(bu tarih dahil) bir envanter listesi ile vergi dairelerine bildirmek suretiyle yasal kayıtlarına intikal ettirmeleri ve böylece kayıtlarını fiili duruma getirmeleri imkanı sağlanmıştır.
Bu durumda uygulama aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.
|
|
Emtia |
Demirbaş, Makine ve Teçhizat |
|
Kayda Alınacak Değeri |
Rayiç bedel |
Rayiç bedel |
|
Sorumlu Sıfatıyla Ödenecek KDV |
Genel orana tabi ise %10. |
Genel orana tabi ise %10. |
|
Ödenen KDV'nin İndirimi |
Hesaplanan KDV'den indirilir |
Hesaplanan KDV'den indirilmez |
|
Amortisman/Maliyet Kaydı |
Maliyet kaydedilir. Satıştan zarar doğması halinde zarar kabul edilmez. |
Makine, teçhizat ve demirbaşlar envantere kaydedilir ve amortisman ayrılmaz. Bunlar defterlere kaydı sırasında ayrılan karşılık birikmiş amortisman addolunur. |
|
Karşılık Hesabı |
Emtia için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiye edilmesi halinde sermayenin unsuru sayılır ve vergilendirilmez. |
Demirbaşlar ile makine ve teçhizat için ayrılan karşılık ortaklara dağıtılamaz, dağıtılması halinde vergiye tabi tutulur. |
|
Verginin Beyan ve Ödeme Zamanı |
Kanunun yayımı tarihini izleyen üçüncü ayın sonuna kadar beyan edilir ve aynı süre içinde ödenir. |
Kanunun yayımı tarihini izleyen üçüncü ayın sonuna kadar beyan edilir ve aynı süre içinde ödenir. |
Özel tüketim vergisi konusuna giren malları bu kapsamında beyan eden ve alış belgelerini ibraz edemeyen mükelleflerin bu malların beyan tarihindeki miktarı ve emsal bedeli üzerinden geçerli olan özel tüketim vergisini de beyanname verme süresi içinde ayrı bir beyanname ile beyan ederek aynı süre içinde ödemeleri hâlinde bu mallar bakımından özel tüketim vergisi için vergi cezası kesilmeyecektir.
b) Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan emtia, kasa mevcudu ve ortaklardan alacakların düzeltilmesi
i- Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan emtia
7143 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin 2 inci fıkrası hükmü ile gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine (adi, kollektif ve adi komandit şirketler dahil olmak üzere ) kayıtlarında yer aldığı halde işletmelerinde mevcut olmayan emtialarını, Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna, yani 31 Ağustos 2018 tarihine kadar (bu tarih dahil), aynı neviden emtialara ilişkin cari yıl kayıtlarına göre tespit edilen gayrisafi kar oranı, bu oranın cari yıl kayıtlarına göre tespit edilemediği hallerde ise, bağlı olunan meslek odalarınca belirlenen oranlar dikkate alınmak suretiyle fatura düzenlemek ve her türlü vergisel yükümlülüklerini yerine getirmek suretiyle kayıt ve beyanlarına intikal ettirmelerine böylece kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirmelerine imkan tanınmıştır.
Madde kapsamında düzenlenecek faturalarda alıcıya ilişkin bilgiler yerine “Muhtelif alıcılar (7143 sayılı Kanunun 6/2 maddesi çerçevesinde düzenlenmiştir.)” ibaresi yazılacaktır.
Bu şekilde işletme kayıtlarından çıkarılan emtia için malın tabi olduğu oranda KDV hesaplanarak vergi dairesine ödenecektir. Bu hükme göre ödenmesi gereken KDV, ilk taksiti beyanname verme süresi içinde, izleyen taksitler beyanname verme süresini takip eden ikinci ve dördüncü ayda olmak üzere üç eşit taksitte ödenecektir.
ii- Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan kasa mevcudu ve ortaklardan alacaklar
7143 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrası ile bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükelleflerine, 31/12/2017 tarihi itibari ile düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan;
- kasa mevcutları ve
- işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini
Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna (31 Ağustos 2018 tarihine) kadar (bu tarih dahil) vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltmeleri ve böylece kayıtlarını fiili duruma getirmeleri imkanı tanınmıştır.
Bu şekilde beyan edilen tutarlar üzerinden %3 oranında hesaplanan vergi, beyanname verme süresi içinde ödenecektir.
Bu kapsamda ödenen vergiler, gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilmezken; beyan edilen tutarlar ve ödenen vergiler de kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmeyecektir. Söz konusu hüküm uyarınca beyan edilen tutarlar nedeniyle ilave bir tarhiyat yapılmayacaktır. Söz konusu fıkra kapsamında beyanda bulunan kurumlar vergisi mükelleflerinin bu beyanları nedeniyle 2018 yılı geçici vergi beyannamelerinde düzeltme gerektiği takdirde, düzeltme işlemleri yukarıda belirtilen beyanname verme süresi içinde yapılacak ve düzeltme işlemleri nedeniyle herhangi bir ceza veya faiz aranmayacaktır.
Saygılarımızla,