Bugünün Sorunlarına, Geleceğin Çözümleri...
Soru & Cevap Kariyer +90 212 325 25 01

7143 Sayılı Kanuna Göre Matrah ve Vergi Artırımı

 

1- Genel Esaslar, Başvuru ve Ödeme Koşulları

 

7143 sayılı Kanun’un 5 inci maddesinde matrah ve vergi artırımı düzenlenmiştir. Bilindiği üzere matrah ve vergi artırımı, Kanunen belirlenen dönemler için ilgili vergi türleri itibariyle matrahın veya vergilerin Kanunda belirlenen nispette artırılarak ödenmesi, buna karşılık bu dönemlere yönelik ileride bir vergi incelemesi ve tarhiyat yapılamamasını sağlayan bir vergi barışı müessesesidir.

 

7143 sayılı Kanuna göre matrah artırımı, 2013, 2014, 2015, 2016 ve 2017yıllarına ilişkin olarak gelir ve kurumlar vergisi ile katma değer vergisi ve bazı gelir ve kurumlar vergisi stopajları için yapılabilecektir.

 

Matrah ve vergi artırımında bulunmak isteyenler başvurularını Kanunun yayımı tarihini izleyen üçüncü ayın sonuna yani 31 Ağustos 2018 tarihine (bu tarih dahil)kadar yapmak zorundadırlar.

 

Matrah/vergi artırımı üzerine hesaplanan vergilerin, Kanunun yayımını izleyen dördüncü aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde azami 6 eşit taksitte ödenmesi şarttır. Hatırlanacağı üzere 6736 sayılı Kanunda ödeme için 18 taksite kadar imkan sunulmuştu. 7143 sayılı Kanunda matrah/vergi artırımı dolayısıyla ödenecek vergiler için taksit sayısı 6 ile sınırlandırılmıştır.

 

Yine 6736 sayılı Kanundan farklı olarak matrah/vergi artırımı yapılan yıllar için inceleme ve tarhiyat yapılmaması, bu artırım dolayısıyla hesaplanan vergilerin Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şartına bağlanmıştır. Bu vergilerin Kanunda belirtilen şekilde ödenmemesi halinde 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre gecikme zammıyla birlikte takip ve tahsiline devam olunacak, ancak matrah artırımı hükümlerinden yararlanılamayacaktır.

 

Matrah artırımına yönelik açıklamalara aşağıda vergi türleri itibariyle yer verilmiştir.

 

2-     Kurumlar Vergisi Matrah Artırımı

 

Kurumlar vergisi mükelleflerince yapılacak matrah artırımına ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

 

Kurumlar Vergisi Matrah Artırımı ve Vergi Oranları ile Asgari Artırım Tutarı

Yıl

Matrah Artırım Oranı

Asgari Artırım Tutarı

Normal Vergi Oranı

(*) İndirimli Oran

2013

35%

36.190

20%

15%

2014

30%

38.323

20%

15%

2015

25%

40.701

20%

15%

2016

20%

43.260

20%

15%

2017

15%

49.037

20%

15%

 

* Artırılan matrahlar %20 oranında vergilendirilecektir. Ancak, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin artırımda bulunmak istedikleri yıla ait yıllık beyannamelerini kanuni sürelerinde vermiş, bu vergi türlerinden tahakkuk eden vergilerini süresinde ödemiş ve bu vergi türleri için 7143 sayılı Kanunun 2 ve 3 üncü maddelerinden yararlanmamış olmaları şartıyla artırılan matrahlar üzerinden %15 oranında vergi alınacaktır.

 

3-     Gelir Vergisi Matrah Artırımı

 

Gelir vergisi mükelleflerince yapılacak matrah artırımına ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

 

Gelir Vergisi Matrah Artırımı ve Vergi Oranları ile Asgari Artırım Tutarı

Yıl

Matrah Artırım Oranı

Asgari Artırım Tutarı
(İşletme Hesabı Esasına Göre Defter Tutanlar)

Asgari Artırım Tutarı
(Bilanço Esasına Göre Defter Tutanlar ile Serbest Meslek Erbabı)

Normal Vergi Oranı

(*) İndirimli Oran

2013

35%

12.279

18.095

20%

15%

2014

30%

12.783

19.155

20%

15%

2015

25%

13.558

20.344

20%

15%

2016

20%

14.424

21.636

20%

15%

2017

15%

16.350

24.525

20%

15%

 

* Artırılan matrahlar %20 oranında vergilendirilecektir. Ancak, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin artırımda bulunmak istedikleri yıla ait yıllık beyannamelerini kanuni sürelerinde vermiş, bu vergi türlerinden tahakkuk eden vergilerini süresinde ödemiş ve bu vergi türleri için 7143 sayılı Kanunun 2 ve 3 üncü maddelerinden yararlanmamış olmaları şartıyla artırılan matrahlar üzerinden %15 oranında vergi alınacaktır.

 

Geliri sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançtan oluşan mükellefler için vergilendirmeye esas alınacak asgari matrah, bilanço esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenmiş tutarların ilgili yıllar itibariyle 1/10’undan; geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından oluşanlar için 1/5’inden, geliri bunlar dışında kalan gelir vergisi mükellefleri içinse işletme hesabı esasına göre belirlenmiş tutardan az olamaz.

 

4-     Gelir ve Kurumlar Vergisi Matrah Artırımına İlişkin Açıklamalar

 

a) Matrah artırımında bulunulan yıllar için artırım üzerinden hesaplanan vergilerin 7143 sayılı Kanunda öngörülen süre ve şekillerde ödenmesi şartıyla daha sonra vergi incelemesi ve tarhiyat yapılamayacaktır.

 

b) Artırımda bulunulan yıllara ait zararların %50’si 2018 ve izleyen yıllar karlarından mahsup edilemeyecektir.

 

a)   Matrah artırımında bulunan kurumlar vergisi mükelleflerinin eğer varsa Gelir Vergisi Kanununun Geçici 61 inci maddesi kapsamında yatırım indirimine ilişkin gelir vergisi stopajı artırımında da bulunması gerekmektedir.

 

b)   Kurumlar vergisi mükelleflerinin Gelir Vergisi Kanununun Geçici 61 inci maddesinde yer alan yatırım indirimine ilişkin gelir vergisi stopajına tabi kazanç ve iratlarını muhtasar beyanname ile beyan etmemiş olmaları halinde, kurumlar vergisi bakımından vergi incelemesi ve tarhiyata muhatap olmamaları için bu kazanç ve iratlara ait tevkifat matrahlarını Kanunun yayımını izleyen üçüncü ayın sonuna kadar kurumlar vergisi mükellefleri için belirlenen asgari matrahın %50’sinden az olmamak üzere beyan etmeleri gerekmektedir. Bu şekilde artırılan matrahlar üzerinden %15 oranında vergi hesaplanacaktır.

 

c)   Artırılan matrahlar üzerinden ödenen vergiler kanunen kabul edilmeyen gider niteliğindedir.

 

d)   Artırım için verilen beyannamelerden damga vergisi alınmayacaktır.

 

e)   Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin daha önce tevkif yoluyla ödemiş oldukları vergiler, artırılan matrahlar üzerinden hesaplanan vergilerden mahsup edilemeyecektir.

 

f)    İstisna ve indirimler nedeniyle gelecek yıllarda matrahtan indirim konusu yapılabilecek tutarlar ile geçmiş yıl zararları artırılan matrahlardan indirilmeyecektir.

 

g)   İşe başlama ve işi bırakma gibi nedenlerle kıst dönemde faaliyette bulunmuş mükellefler hakkında ilgili yıllar için belirlenen asgari matrahlar, faaliyette bulunulan ay sayısı (ay kesirleri tam ay olarak) dikkate alınarak hesaplanacaktır.

 

h)   Matrah artırımında bulunulan vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak 7143 sayılı Kanunun yayımı tarihinden önce yapılıp kesinleşen tarhiyatlar, ilgili dönem beyanı ile birlikte dikkate alınacaktır.

 

5-   Katma Değer Vergisi Artırımı

 

a)   Artırıma İlişkin Yılda Verilmesi Gereken 1 No.lu KDV Beyannamelerinin Tamamını Vermiş Olan Mükellefler

 

Katma değer vergisi mükelleflerinin her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri 1 No.lu KDV beyannamelerinde (ihtirazi kayıtla verilenler dahil) yer alan hesaplanan katma değer vergisinin yıllık toplamı üzerinden aşağıda belirtilen oranlarda katma değer vergisini artırmaları ve artırılan tutarlar üzerinden hesaplanan vergiyi 7143 sayılı Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödemeleri halinde ilgili dönemlere ilişkin katma değer vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacaktır. 

 

Yıl

Artırım Oranı
(Hesaplanan KDV Üzerinden)

2013

3,50%

2014

3%

2015

2,50%

2016

2%

2017

1,50%

 

Mükellefler tarafından ilgili yılda düzeltme beyannamesi verilmiş ve düzeltme işlemlerinin 7143 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihe kadar sonuçlandırılmış olması hali de dahil olmak üzere, ikmalen, resen veya idarece yapılan tarhiyatlar üzerine Kanunun yayımlandığı tarihten önce yapılıp kesinleşen tarhiyatlar, ilgili dönem beyanı ile birlikte dikkate alınacaktır.

 

Öte yandan Katma Değer Vergisi Kanununun 11/1-c ve geçici 17 nci maddeleri uyarınca tecil-terkin uygulaması kapsamında teslimleri bulunan mükelleflerde tecil edilen vergiler, ilgili dönem beyannamesinde yer alan “Hesaplanan Katma Değer Vergisi” satırındaki tutardan düşülecek ve yıllık toplama dahil edilmeyecektir.

 

“Tecil edilen vergiler” ifadesinden kasıt, 1 No.lu KDV beyannamesinin “İhraç Kayıtlı Teslimler” bölümünde yer alan “Tecil Edilebilir KDV” satırındaki tutardır.

 

Kısmi tevkifata tabi teslimleri bulunan satıcıların yapacakları KDV artırımları ile ilgili Yıllık Hesaplanan KDV tutarının belirlenmesinde, alıcı tarafından sorunlu sıfatıyla beyan edilen KDV dikkate alınmadan, kendileri tarafından beyan edilen kısım hesaplamaya dahil edilecektir.

 

Mükelleflerin artırıma esas alınan ilgili yılların vergilendirme dönemlerinin tamamı için artırımda bulunmaları gerekmektedir.

 

Özel hesap dönemine tabi mükellefler KDV artırımına ilişkin hesaplamayı takvim yılı bazında yapacaklardır.

 

b) Artırıma İlişkin Yılda Verilmesi Gereken 1 No.lu KDV Beyannamelerinin Bir Kısmını veya Tamamını Vermemiş Olan Mükellefler

 

i-    En Az Üç Döneme Ait KDV Beyannamesini Vermiş Olanlar

 

Verilmiş olan KDV beyannamelerindeki hesaplanan KDV tutarları toplanacak ve beyanname verilen ay sayısına bölünerek ortalama tutar bulunacaktır. Bulunan bu ortalama tutar 12 ile çarpılmak suretiyle 1 yıla iblağ edilerek vergi artırımına esas olacak Yıllık Hesaplanan KDV tutarına ulaşılacaktır. Bu tutar ilgili olduğu yıla göre yukarıda yer alan oranlarla çarpılmak suretiyle ödenecek vergi hesaplanacaktır.

 

ii-   Hiç Beyanname Vermemiş veya En Fazla İki Dönemde Beyanname Vermiş Olanlar

 

Artırım ilgili olduğu yılda hiç beyanname verilmemiş veya en fazla iki döneme ilişkin beyanname verilmiş olması halinde ilgili yıl için gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulmuş olması şartıyla artırılan matrah üzerinden %18 oranında KDV artırımında bulunulacaktır. Bu durumda olan adi ortaklık, kollektif ve adi komandit ortaklıklarda ortakların tamamının gelir veya kurumlar vergisi yönünden matrah artırımında bulunmaları şarttır.

 

c) 1 No.lu KDV Beyannamelerinde Hesaplanan KDV Bulunmayan veya Hesaplanan KDV Beyanları Sadece Tecil-Terkin Kapsamındaki Teslimlere İlişkin Olanlar

 

İlgili takvim yılı içindeki işlemlerinin tamamı;

 

-   İstisna kapsamındaki teslim ve hizmetlerden oluşan veya diğer nedenlerle hesaplanan KDV bulunmayan mükellefler ile

 

-   Tecil-terkin uygulaması kapsamındaki teslimlerden oluşan mükellefler

 

İlgili yıl için gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunmuş olmaları şartıyla artırılan matrah üzerinden %18 oranında KDV artırımında bulunmak suretiyle KDV artırımına ilişkin hükümlerden yararlanabilecektir.

 

İlgili takvim yılı içinde yukarıda belirtilen durumların yanı sıra vergiye tabi diğer işlemlerin de mevcudiyeti nedeniyle hesaplanan KDV’si çıkan mükelleflerin artırımı dolayısıyla ödemeleri gereken KDV tutarı, gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımı üzerinden %18 oranında hesaplanan KDV’den az olamaz. Bu kapsama giren mükellefler gelir veya kurumlar vergisi için matrah artırımında bulunmamaları halinde KDV artırımı hükmünden de yararlanamayacaklardır.

 

6-   Gelir ve Kurumlar Vergisi Stopaj Artırımı

 

Mükellefler 7143 sayılı Kanuna göre gelir ve kurumlar vergisi stopaj artırımında bulunarak belirlenen süre ve şekilde ödemelerini yaptıkları taktirde kendileri nezdinde söz konusu vergiyi ödemeyi kabul ettikleri yıllara ait vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak artırıma konu ödemeler nedeniyle gelir veya kurumlar vergisi stopaj incelemesi ve tarhiyatı yapılamayacaktır.

 

Artırım kapsamına stopaja tabi aşağıdaki ödemelere ilişkin beyanlar girmekte olup, bunlar dışındaki stopaja konu ödemeler konusunda idarenin inceleme ve tarhiyat yetkisi devam etmektedir.

 

-      Hizmet erbabına ödenen ücretler

-      Serbest meslek erbabına yapılan ödemeler

-      Kira ödemeleri

-      Yıllara sari inşaat ve onarma işlerine ilişkin ödemeler

-      Çiftçilere yapılan ödemeler

-      Vergiden muaf esnafa yapılan ödemeler

 

a)   Ücret Ödemelerinde Vergi Artırımı

 

Ücret ödemelerinde 7143 sayılı Kanun hükümlerinden yararlanmak isteyen mükellefler, hizmet erbabına ödenen ücretlerden her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verilen (ihtirazi kayıtla verilenler dâhil) muhtasar beyannamelerinde yer alan ücret ödemelerine ilişkin gayrisafi tutarların yıllık toplamı üzerinden yıllar itibariyle aşağıdaki oranlarda hesaplanacak gelir vergisini artırım olarak ödeyeceklerdir.

 

Yıl

Hesaplanacak Vergi

2013

6%

2014

5%

2015

4%

2016

3%

2017

2%

 

Artırımında bulunulan yıl içinde yer alan vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak;

 

a) Verilmesi gereken muhtasar beyannamelerden, en az bir döneme ilişkin beyanname verilmiş olması hâlinde, beyan edilmiş ücret ödemelerine ilişkin gayrisafi tutar ortalaması alınmak suretiyle bir yıla iblağ edilerek, artırıma esas olmak üzere yıllık ücretler üzerinden gelir (stopaj) vergisi matrahı bulunacak ve bu tutar üzerinden gelir vergisi hesaplanacaktır.

 

b) Hiç beyanname verilmemiş olması hâlinde, her ay için hesaplanacak asgari gelir (stopaj) vergisine esas olmak üzere en az;

 

i-    ilgili yılda verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama işçi sayısı kadar işçi,

ii-   ilgili yılda aylık prim ve hizmet belgesinin hiç verilmemiş olması hâlinde, bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar verilmiş olmak şartıyla izleyen vergilendirme dönemlerinde verilen ilk aylık prim ve hizmet belgesindeki işçi sayısı kadar işçi,

iii-   7143 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihe kadar aylık prim ve hizmet belgesinin hiç verilmemiş olması hâlinde en az iki işçi,

 

çalıştırıldığı kabul edilmek ve ilgili yılın son vergilendirme döneminde geçerli olan asgari ücretin brüt tutarı esas alınmak suretiyle hesaplanan gelir (stopaj) vergisi matrahı üzerinden gelir vergisini ödemek suretiyle bu fıkradan yararlanılabilecektir.

 

b)       Serbest Meslek Erbabına Yapılan Ödemeler ve Kira Ödemelerinde Vergi Artırımı

 

İlgili yıl içinde verilen (ihtirazi kayıtla verilenler dâhil) muhtasar beyannamelerde yer alan söz konusu ödemelerine ilişkin gayrisafi tutarların yıllık toplamı üzerinden ayrı ayrı olmak üzere yıllar itibariyle aşağıdaki oranlarda vergi artırımı yapılacaktır. İlgili yıl içinde verilen muhtasar beyannamelerde beyan edilen tutarlar bir yıla iblağ edilmeyecektir.

 

Yıl

Hesaplanacak Vergi

2013

6%

2014

5%

2015

4%

2016

3%

2017

2%

 

İlgili yıllarda hiç muhtasar beyanname verilmemiş olması veya muhtasar beyanname verilmekle birlikte bu türden ödemelerin beyannamede bulunmaması hâlinde;

 

a) Serbest meslek ödemeleri için, ilgili yıllar için bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükellefler için belirlenmiş asgari gelir vergisi matrah tutarının %50’si esas alınarak belirlenen gelir (stopaj) vergisi matrahı üzerinden %15 oranında hesaplanan vergiyi,

 

b) Kira ödemeleri için, ilgili yıllar için beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından oluşan gelir vergisi mükellefleri için belirlenen asgari gelir vergisi matrah tutarı esas alınarak belirlenen gelir (stopaj) veya kurumlar (stopaj) vergisi matrahı üzerinden %15 oranında hesaplanan vergiyi,

 

ödemek suretiyle vergi artırımından yararlanılabilecektir.

 

c)   Yıllara Sari İnşaat ve Onarma İşlerine İlişkin Ödemelerde Vergi Artırımı

 

Yıllara sari inşaat ve onarma işlerine ilişkin yapılan ödemeler (tam ve dar mükellef kurumlara yapılanlar dahil) üzerinden ayrı ayrı olmak üzere 2013-2017 yılları için her bir yıl itibariyle %1 oranında hesaplanan vergiyi artırmak suretiyle 7143 sayılı Kanun hükümlerinden yararlanılabilecektir.

 

İlgili yıllarda hiç muhtasar beyanname verilmemiş olması veya muhtasar beyanname verilmekle birlikte bu ödeme türünün beyannamede bulunmaması hâlinde ilgili yıllar için bilanço esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenmiş asgari gelir vergisi matrah tutarı esas alınarak belirlenen gelir (stopaj) veya kurumlar (stopaj) vergisi matrahı üzerinden %3 oranında hesaplanacak verginin ödenmesi suretiyle artırımdan yararlanılabilecektir.

 

d)   Çiftçilere ve Vergiden Muaf Esnafa Yapılan Ödemelerde Vergi Artırımı

 

Çiftçilere ve vergiden muaf esnafa yapılan ödemelerden vergi tevkifatı yapmaya mecbur olanlar muhtasar beyannamelerinde beyan edilen tutarlar üzerinden (bir yıla iblağ edilmeksizin) ilgili yıllarda geçerli olan tevkifat oranının % 25’i oranında hesaplanacak vergiyi ödemek suretiyle vergi artırımından yararlanacaklardır.

 

İlgili yıllarda hiç muhtasar beyanname verilmemiş olması veya muhtasar beyanname verilmekle birlikte bu türden ödemelerin beyannamede bulunmaması hâlinde ilgili yıllar için bilanço esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenmiş asgari gelir vergisi matrah tutarı esas alınarak belirlenen gelir (stopaj) veya kurumlar (stopaj) vergisi matrahı üzerinden,

 

-      Çiftçilere yapılan ödemeler için %2,

 

-      Vergiden muaf esnafa yapılan ödemeler için %5 oranında hesaplanacak verginin ödenmesi suretiyle artırımdan yararlanılabilecektir.

 

Saygılarımızla,

PAYLAŞ