Transfer fiyatlandırmasında belgelendirme yükümlülüklerinin OECD’nin BEPS sonuçları ile uyumlaştırılması konusunda önemli adımlar içeren 2151 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı Resmi Gazete’de yayımlandı.
Karar ile hali hazırda yürürlükte bulunan yıllık transfer fiyatlandırması raporuna ek olarak genel rapor ve ülke bazlı raporlama yükümlülükleri getirilmiştir. Karara göre transfer fiyatlandırmasında belgelendirme;
1) Genel rapor,
2) Yıllık TF raporu ve
3) Ülke bazlı rapordan
oluşmaktadır.
Aşağıda söz konusu raporlara ilişkin Karar kapsamında ayrıntılı bilgiler sunulmuştur.
1) Genel Rapor
BEPS eylem planı raporunda “master file” olarak isimlendirilmiş olan transfer fiyatlandırmasına ilişkin belge, genel rapor adı ile mevzuatımızda yerini almıştır.
Kimler Genel Rapor Hazırlamakla Yükümlüdür?
Genel rapor, çok uluslu işletmeler grubuna bağlı ve bir önceki hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesi ekinde yer alan bilançodaki aktif büyüklüğü ve gelir vergisi tablosundaki net satışlar tutarının her ikisi de 500 milyon TL ve üzerinde olan kurumlar vergisi mükellefleri tarafından hazırlanacaktır.
Genel rapor hazırlama zorunluluğundan söz edebilmek için mükellefin aşağıdaki tüm şartları taşıması gerekmektedir.
1) Kurumlar vergisi mükellefi olması,
2) Çok uluslu işletmeler grubuna bağlı olması,
3) Bir önceki hesap dönemine ilişkin KV beyannamesi ekinde yer alan bilançoya göre aktif büyüklüğü 500 milyon TL ve üzerinde olması,
4) Bir önceki hesap dönemine ilişkin KV beyannamesi ekinde yer alan gelir tablosuna göre net satışları tutarının 500 milyon TL ve üzerinde olması.
Çok uluslu işletme gurubu, farklı ülkelerde mukim olan iki veya daha fazla işletmenin dahil olduğu grubu veya bir işletmenin başka bir ülkede işyeri veya daimi temsilcisi aracılığıyla faaliyette bulunmasından dolayı vergiye tabi olması nedeniyle oluşan grubu ifade etmektedir. Grup ise ortaklık ya da kontrol ilişkisi aracılığıyla bağlı olan ve yürürlükteki muhasebe ve finansal raporlama standartları uyarınca, konsolide finansal tablolar hazırlaması gereken ya da gruptaki herhangi bir işletmenin hisseleri borsada işlem görse idi, konsolide finansal tablolar hazırlaması gerekecek olan işletmelerin tümünü ifade etmektedir.
Genel Rapor Ne Zamana Kadar Hazırlanacak? Nereye İbraz Edilecek?
Genel raporun ilgili hesap dönemini takip eden hesap döneminin sonuna kadar hazırlanması ve bu süre sona erdikten sonra istenmesi durumunda İdareye veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlara ibraz edilmesi gerekmektedir.
Rapor hazırlama süresi dolmadan raporun ibrazı istenemeyecektir. Hazırlanan genel raporun, Gelir İdaresi veya vergi incelemesine yetkili olanlar tarafından talep edilmediği sürece herhangi bir makama ibrazı gerekmemektedir.
İlk genel rapor 2019 hesap dönemi için; özel hesap dönemine tabi olanlarda ise 1/1/2019 tarihinden sonra başlayan özel hesap dönemi için hazırlanacaktır.
Genel Rapor Hangi Bilgileri İçerecektir?
Genel rapor çok uluslu işletmeler grubunun
a) Organizasyon yapısı,
b) İşletme faaliyetlerinin tanımı,
c) Sahip olunan gayrimaddi haklar,
d) Grup içi finansal işlemler,
e) Finansal ve vergisel durumu
Hakkında bilgi sunmak üzere bu 5 ana kategoriden oluşmaktadır.
Genel rapora ilişkin detaylar Gelir İdaresi tarafından hazırlanacak Genel Tebliğ ile ayrıca belirlenecektir.
2) Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu
Yıllık transfer fiyatlandırması raporu halihazırda mevzuatımızda vardı. Yıllık TF raporu bir takım revizyonlarla varlığını korumuştur.
Kimler Yıllık TF Raporu Hazırlamakla Yükümlüdür?
Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu aşağıdaki kapsamda işlemleri bulunan mükellefler tarafından hazırlanır.
a) Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı’na kayıtlı mükelleflerin bir hesap dönemi içinde ilişkili kişilerle yapmış oldukları yurt içi ve yurt dışı işlemler,
b) Diğer kurumlar vergisi mükelleflerinin bir hesap dönemi içinde ilişkili kişilerle yapmış oldukları yurt dışı işlemleri ile serbest bölgede faaliyette bulunan ilişkili kişilerle yapmış oldukları yurt içi işlemler,
c) Serbest bölgede faaliyette bulunan kurumlar vergisi mükelleflerinin ilişkili kişilerle yapmış oldukları yurt içi işlemler,
d) Tüm kurumlar vergisi mükelleflerinin yurt dışı şubeleri ve serbest bölgede bulunan ilişkili kişilerle yaptıkları işlemler.
Gelir vergisi mükelleflerinin ilişkili kişilerle yaptıkları yurt içi ve yurt dışı işlemleri nedeniyle yıllık TF raporu hazırlama yükümlülükleri bulunmamaktadır.
Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu Ne Zamana Kadar Hazırlanacak? Nereye İbraz Edilecek?
Yıllık TF Raporunun, kurumlar vergisi beyannamesinin verilme süresine kadar hazırlanması ve bu süre sona erdikten sonra istenmesi durumunda İdareye veya vergi incelemesine yetkili olanlara ibraz edilmesi gerekmektedir. Bu bakımdan süre gelen uygulamada bir değişiklik yapılmamıştır.
Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu Hangi Bilgileri İçerecektir?
Yıllık TF Raporunda yer alması gereken bilgi ve belgeler aşağıdaki gibidir.
a) Mükelleflerin faaliyetlerinin tanımı, organizasyon yapısı (merkez, şube) ve ortakları, sermaye yapısı, içinde bulunduğu sektör, ekonomik ve hukuki geçmişi hakkında özet bilgiler, ilişkili kişilerin tanımı (vergi kimlik numaraları, adresleri, telefon numaraları vb.) ve bu kişiler arasındaki mülkiyet ilişkilerine ilişkin bilgiler,
b) Gerçekleştirilen işlevleri, üstlenilen riskleri ve kullanılan varlıkları içeren tüm bilgiler,
c) İşlem konusu yıla ilişkin ürün fiyat listelerine ilişkin genel bilgi (Ayrıntılı bilgi ve belgelerin yıllık TF raporuna eklenmesi zorunlu olmayıp istenmesi halinde ibraz edilmesi gerekmektedir.),
d) İşlem konusu yıla ilişkin üretim maliyetlerine ilişkin genel bilgi (Ayrıntılı bilgi ve belgelerin yıllık TF raporuna eklenmesi zorunlu olmayıp istenmesi halinde ibraz edilmesi gerekmektedir.),
e) İşlem konusu yıl içinde ilişkili ve ilişkisiz kişilerle yapılan işlem kategorisi ile bu işlemlerin ülke bazında tutarı,
f) İşlem konusu yıl içinde ilişkili ve ilişkisiz kişilerle yapılan tüm sözleşme örnekleri,
g) İlişkili kişilere ait özet mali tablolar,
h) İlişkili kişiler arasındaki işlemlere uygulanan şirket içi/grubun fiyatlandırma politikası,
i) İlişkili kişiler tarafından farklı muhasebe standartları ve yöntemleri kullanılıyor ise bunlara ilişkin bilgi,
j) Kullanılan transfer fiyatlandırması yönteminin seçilme nedeni ve uygulanmasına ilişkin bilgi ve belgeler (iç ve/veya dış emsaller, karşılaştırılabilirlik analizi),
k) Emsallere uygun fiyat veya kar marjının saptanmasında kullanılan hesaplamalar ve yapılan varsayımlara ilişkin ayrıntılı bilgiler,
l) Belli bir emsal fiyat aralığı tespit edilmişse, bu aralığın tespitinde kullanılan yöntem,
m) Emsal fiyatın tespit edilmesi için gerekli diğer belgeler,
n) Emsal fiyatın tespit edilmesi için çok yıllı analizin yapılmış olması durumunda, bunun sebeplerine ilişkin bilgi,
o) Mevcut tek taraflı veya çok taraflı peşin fiyatlandırma anlaşmalarının birer örneği,
p) Transfer fiyatlandırması yönteminin uygulanmasında kullanılan finansal bilgiler.
3) Ülke Bazlı Rapor
BEPS eylem planında yer alan ülke bazlı raporlama (country-by-country reporting-CbCR) transfer fiyatlandırması mevzuatımızda yerini almıştır.
Kimler Yıllık Ülke Bazlı Raporu Hazırlamakla Yükümlüdür?
Raporlanan hesap döneminden bir önceki hesap döneminin konsolide finansal tablolarına göre toplam konsolide grup geliri 750 milyon Avro ve üzerinde olan çok uluslu işletmeler grubunun Türkiye’deki nihai ana işletmesi ülke bazlı rapor hazırlamakla yükümlüdür.
Nihai ana işletmenin mukim olduğu ülkede ülke bazlı raporlamaya ilişkin zorunluluğun bulunmaması veya Gelir İdaresi ile nihai ana işletmenin mukim olduğu ülke idaresi arasında uluslararası bir anlaşma olması ancak ülke bazlı rapor bilgilerinin paylaşımına ilişkin yürürlükte olan bir yetkili makam anlaşmasının bulunmaması veya bilgi paylaşımında sistemik bir hata olması durumunda ve yukarıda belirtilen 750 milyon Avro’luk haddin aşılması halinde, çok uluslu işletmeler grubunun Türkiye’de bulunan işletmesi (Türkiye’de birden fazla işletmesi bulunması durumundan diğerleri adına biri) tarafından ülke bazlı rapor hazırlanarak Gelir İdaresine sunulmak zorundadır.
Vekil işletmenin mukim olduğu ülkede ülke bazlı raporlamaya ilişkin zorunluluğun bulunmaması veya Gelir İdaresi ile vekil işletmenin mukim olduğu ülke idaresi arasında uluslararası bir anlaşma olması ancak ülke bazlı rapor bilgilerinin paylaşımına ilişkin yürürlükte olan bir yetkili makam anlaşmasının bulunmaması veya bilgi paylaşımında sistemik bir hata olması durumunda ve yukarıda belirtilen 750 milyon Avro’luk haddin aşılması halinde, çok uluslu işletmeler grubunun Türkiye’de bulunan işletmesi (Türkiye’de birden fazla işletmesi bulunması durumundan diğerleri adına biri) tarafından ülke bazlı rapor hazırlanarak Gelir İdaresine sunulmak zorundadır.
Kosolide finansal tabloların Avro dışında bir para biriminde düzenlenmesi halinde 750 milyon Avro’luk haddin hesaplanmasında, raporlanan hesap döneminden bir önceki hesap dönemi için TCMB tarafından belirlenen döviz alış kurlarının ortalaması dikkate alınacaktır.
Görüleceği üzere ülke bazlı rapor, çok uluslu işletmeler grubunun bir işletmesi tarafından tüm grup adına hazırlanıp sunulan ve grubun bilgilerini içeren bir belgedir. Prensip olarak bu raporun ilgili ülkeler arasında bilgi değişimi yoluyla paylaşılması amaçlanmaktadır.
Nihai Ana İşletme ve Vekil İşletme Kimdir?
Nihai ana işletme, çok uluslu işletmeler grubunun, işletmenin mukim olduğu ülkede uygulanan muhasebe ve finansal raporlama standartları uyarınca, konsolide finansal tablolar hazırlaması gereken ya da hisseleri, mukim olduğu ülkede borsada işlem görse idi, konsolide finansal tablolar hazırlaması gerekecek olan hakim işletmesini ifade eder.
Vekil işletme, çok uluslu işletmeler grubu tarafından nihai ana işletmeye yegane vekil olarak tayin edilmiş ve ülke bazlı raporu çok uluslu işletmeler grubu adına sunacak olan işletmeyi ifade eder. Bir çok uluslu işletmeler grubu sadece bir vekil işletme tayin edebilir.
Ülke Bazlı Rapor Ne Zamana Kadar Hazırlanacak? Nereye İbraz Edilecek?
Ülke bazlı rapor, raporlanan hesap döneminden sonraki 12 nci ayın sonuna kadar hazırlanacak ve elektronik ortamda Gelir İdaresine sunulacaktır.
İlk ülke bazlı rapor 2019 hesap dönemi için; özel hesap dönemine tabi olanlarda ise 1/1/2019 tarihinden sonra başlayan özel hesap dönemi için hazırlanacak ve hesap döneminin bitimini takip eden on ikinci ayın sonuna kadar elektronik ortamda Gelir İdaresine sunulacaktır. Takvim yılı hesap dönemine tabi olanlar için ilk raporların teslim tarihi 31/12/2020’dir.
Ülke Bazlı Raporlamaya İlişkin İdareye Ön Bilgi Verilecek mi?
Evet. Ülke bazlı raporlama kapsamına giren çok uluslu işletmeler grubu üyeleri, nihai ana işletme veya vekil işletme olup olmadıklarını ve grup adına hangi işletmenin raporlama yapacağı ile hesap dönemi hakkındaki bilgileri, ilk ülke bazlı rapor ile ilgili olarak, 2020 yılının Ağustos ayı sonuna kadar Gelir İdaresine bildirecektir. Takip eden yıllarda ise bu bilgiler her yılın Haziran ayı sonuna kadar Gelir İdaresine sunulacaktır.