Kesinleşmiş kamu alacaklarında yapılandırma ve varlık barışı hükümleri dahil olmak üzere vergisel konularda önemli düzenlemeler içeren 7256 sayılı Kanun 17/11/2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
7256 sayılı Kanun ile kamu alacaklarında yapılandırma düzenlemesinin ayrıntıları konuya ilişkin duyurumuzda yer almaktadır. Bu duyurumuzda 7256 sayılı Kanunun yapılandırma hükümleri dışında vergisel düzenlemeler öngören hükümleri açıklanmıştır.
1) Vergisiz varlık barışı imkanı tanınmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa eklenen geçici 93 üncü madde ile yurt içi ve yurt dışı varlıklar için vergi ödemeksizin varlık barışı imkanı getirilmiştir. Düzenlemenin ayrıntıları şu şekildedir:
a) Yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarını, 30/6/2021 tarihine (bu tarih dahil) kadar Türkiye’deki banka veya aracı kurumlara bildiren gerçek ve tüzel kişiler, söz konusu varlıkları serbestçe tasarruf edebileceklerdir.
Yukarıda sayılan varlıklar, yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve 17/11/2020 tarihi itibariyle kanuni defterlere kayıtlı olan kredilerin en geç 30/6/2021 tarihine kadar kapatılmasında kullanılabilecektir.
Maddenin yürürlük tarihi itibariyle (17/11/2020) kanuni defterlerde kayıtlı olan sermaye avanslarının, yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının maddenin yürürlüğünden önce Türkiye’ye getirilmek suretiyle karşılanmış olması halinde, söz konusu avansların defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla bu madde hükümlerinden yararlanılabilecektir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre defter tutan mükellefler, bu madde kapsamında Türkiye’ye getirilen varlıklarını dönem kazancının tespitinde dikkate almaksızın işletmelerine dahil edebilecekleri gibi aynı varlıklarını vergiye tabi kazancın ve kurumlar için dağıtılabilir kazancın tespitinde dikkate almaksızın işletmelerinden çekebileceklerdir.
b) Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sahip olunan ve Türkiye’de bulunan ancak kanuni defter kayıtlarında yer almayan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlar, 30/6/2021 tarihine kadar vergi dairesine bildirilebilecektir. Bildirilen bu varlıklar 30/6/2021 tarihine kadar dönem kazancının tespitinde dikkate alınmaksızın kanuni defterlere kaydedilecektir. Bu taktirde söz konusu varlıklar vergiye tabi kazancın tespitinde dikkate alınmaksızın işletmeden çekilebilecektir. Bu düzenleme kapsamında bildirilen taşınmazların ayni sermaye olarak konulmak suretiyle işletme kayıtlarına alınması halinde, sermaye artırım kararının bildirim tarihi itibariyle alınmış olması ve söz konusu kararın bildirim tarihini izleyen 10 uncu ayın sonuna kadar ticaret siciline tescil edilmesi kaydıyla, söz konusu madde hükümlerinden yararlanılabilecektir.
Bu şekilde bildirime konu edilecek gerek yurt içi gerekse yurt dışı varlıklar nedeniyle hiçbir surette vergi incelemesi ve tarhiyat yapılmayacaktır. Bu hükümden faydalanılabilmesi için bildirime konu edilen varlıkların bildirim tarihinden itibaren üç ay içinde Türkiye’ye getirilmesi veya Türkiye’deki bir banka veya aracı kuruma transfer edilmesi şarttır. Ancak, yurt dışında bulunan ve madde kapsamında bildirime konu edilen varlıkların yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve Kanun maddesinin yürürlük tarihi itibariyle kanuni defterlere kayıtlı olan kredilerin kapatılmasında kullanılması halinde, defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla, borcun ödenmesinde kullanılan varlıklar için Türkiye’ye getirilme şartı aranmaksızın madde hükümleri uygulanacaktır.
Türkiye’ye getirilen veya kanuni defterlere kaydedilen varlıkların elden çıkarılmasından doğan zararlar, gelir veya kurumlar vergisi uygulaması bakımından gider veya indirim olarak kabul edilmeyecektir.
Cumhurbaşkanına maddede yer alan süreleri, bitim tarihinden itibaren her defasında altı ayı geçmeyen süreler halinde bir yıla kadar uzatma konusunda yetki verilmiştir.
2) Tam mükellef sermaye şirketlerinin kendi paylarını iktisap etmeleri bazı durumlarda kar dağıtımı sayılmıştır.
Tam mükellef sermaye şirketlerinin Türk Ticaret Kanunu hükümleri kapsamında kendi hisse senetlerini veya ortaklık paylarını iktisap etmeleri durumunda bunlar;
i) Sermaye azaltımı yoluyla itfa etmeleri hâlinde iktisap bedeli ile hisse senetlerinin veya ortaklık paylarının itibari değeri arasındaki fark tutar sermaye azaltımına ilişkin kararın ticaret sicilinde tescil edildiği tarih,
ii) İktisap bedelinin altında bir bedel karşılığında elden çıkarmaları hâlinde iktisap bedeli ile elden çıkarma bedeli arasındaki fark tutar elden çıkarma tarihi,
iii) İktisap ettikleri tarihten itibaren iki tam yıl içerisinde, sermaye azaltımı yoluyla itfa etmemeleri veya elden çıkarmamaları hâlinde, iktisap bedeli ile hisse senetlerinin veya ortaklık paylarının itibari değeri arasındaki fark tutar iktisap tarihinden itibaren iki tam yıllık sürenin son günü,
itibarıyla dağıtılmış kar payı sayılacak ve bu tutarlar üzerinden %15 vergi tevkifatı yapılacaktır.
Bu şekilde bir vergi güvenlik müessesesi ihdas edilerek tam mükellef sermaye şirketlerinin kendi hisselerini iktisap etmek suretiyle vergisiz bir şekilde kar dağıtımı yapmalarının önüne geçilmesi amaçlanmıştır.
Ayrıca bu şekilde tevkif edilen vergilerin herhangi bir vergiden mahsup edilemeyeceği belirtilmiştir.
Cumhurbaşkanına, tam mükellef sermaye şirketinin paylarının Borsa İstanbul’da işlem görüp görmemesine, işlem gören paylarının toplam payları içindeki oranına, geri alınan payların Borsa İstanbul’da işlem gören paylardan olup olmamasına, tam mükellef kurumlardan geri alınıp alınmamasına, tam mükellef sermaye şirketinin yıllık satış hasılatı ve diğer gelirlerinin toplam tutarına göre ayrı ayrı ya da birlikte, bu oranı sıfıra kadar indirme veya bir katına kadar artırmak suretiyle yeniden tespit etme konusunda yetki verilmiştir.
Bu vergi güvenlik müessesesi 7256 sayılı Kanunun Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihte yani 17/11/2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Düzenlemeyle ilgili izleyen dönemde açıklığa kavuşturulması gereken bazı konular olduğu açıktır. Birinci konu, bu hükmün yürürlük tarihinden önce şirketlerin edindikleri kendi hisse senetleri ve ortaklık payları bakımından bu uygulamanın geçerli olup olmayacağıdır. İkincisi, hisse senetlerinin edinildiği ortaklar eğer kar payı dağıtımı istisnası kapsamındaysa (örneğin tam mükellef kurum ise) yine de stopaj uygulanacak mı meselesidir.
Üçüncüsü, eğer borsadan edinilen paylar için tevkifat oranı sıfırlanmaz ise halka açık şirketlerin borsadan satın aldıkları kendi hisse senetlerini kimden satın aldıklarının ne şekilde belirleneceğidir. Bir başka konu, farklı tarihlerde alınan paylar bakımından ne şekilde işlem yapılacağıdır. Bu ve benzeri konulara Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılacak Tebliğle açıklık getirilmesi beklenmektedir.
3) Payları borsada işlem görmek üzere ilk defa halka arz edilecek kurumlara 5 yıl indirimli kurumlar vergisi uygulanması sağlanmıştır.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 32 nci maddesine eklenen 6 numaralı fıkra ile bankalar, fınansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri, finansman şirketleri, ödeme ve elektronik para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketleri hariç olmak üzere, payları Borsa İstanbul Pay Piyasasında ilk defa işlem görmek üzere en az %20 oranında halka arz edilen kurumların paylarının ilk defa halka arz edildiği hesap döneminden başlamak üzere beş hesap dönemine ait kurum kazançlarına kurumlar vergisi oranı 2 puan indirimli olarak uygulanacaktır.
İndirimden yararlanılan hesap döneminden itibaren beş hesap dönemi içinde pay oranına ilişkin fıkrada belirlenen şartın kaybedilmesi hâlinde, indirimli vergi oranı uygulaması nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecektir.
Bu düzenleme 1/1/2021 tarihinden, özel hesap dönemine tabi olanlarda 2021 takvim yılında başlayan özel hesap döneminin başından itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir. Dolayısıyla, maddenin yürürlük tarihinden itibaren maddede öngörülen şartları taşıyacak şekilde payları ilk defa halka arz edilecek kurumlar 2021 yılı kazançlarından başlayarak indirimli kurumlar vergisi uygulamasından yararlanabileceklerdir.
4) Konaklama vergisinin yürürlüğü 1/1/2022 tarihine ertelenmiştir.
7194 sayılı Kanun ile ihdas edilen, daha sonra yürürlüğü 1/1/2021 tarihine ertelenen konaklama vergisinin yürürlüğü bu defa 7256 sayılı Kanun ile 1/1/2022 tarihine ertelenmiştir.
5) Geçici 67 nci maddenin yürürlük süresi 31/12/2025 tarihine uzatılmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun Geçici 67 nci maddesinin yürürlüğü 31/12/2020 tarihinde sona eriyordu. Bu süre 31/12/2025 tarihine uzatılmıştır.
6) Diğer kanunlarda yer alan istisna ve muafiyet hükümlerinin Geçici 67 nci madde uyarınca yapılacak tevkifata etkisinin olmadığı hükme bağlanmıştır.
Halihazırda 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesinin 5 numaralı fıkrasında gelir sahibinin gerçek veya tüzel kişi ya da dar veya tam mükellef olmasının, vergi mükellefiyeti bulunup bulunmamasının, vergiden muaf olup olmamasının ve elde edilen kazancın vergiden istisna olup olmamasının yapılacak tevkifatı etkilemeyeceği hükmü yer almaktadır. Bununla birlikte yürürlükte bulunan bazı kanunlar ile vergi muafiyeti tanınan kurumlar veya vergiden istisna edilen kurum gelirlerinin geçici 67 nci madde kapsamında tevkifata tabi tutulup tutulmayacağı konusunda ihtilaflar yaşanmaktaydı.
Bu ihtilafları önlemek adına geçici 67 nci maddenin 5 nci fıkrasına eklenen hüküm ile diğer kanunlarda yer alan istina veya muafiyet hükümlerinin, açık olarak kesinti yoluyla ödenen vergileri kapsamadığı durumlarda, bu muafiyet ve istisnaların geçici 67 nci madde uyarınca yapılacak tevkifata etkisinin olmadığı belirtilmiştir.
7) Foreks işlemleri geçici 67 nci madde kapsamına alınmıştır.
Banka ve aracı kurumlar vasıtasıyla gerçekleştirilen kaldıraçlı alım satım (foreks) işlemlerinden elde edilen gelirlerin vergilendirilmesi amacıyla Geçici 67 nci maddenin 13 üncü fıkrasına “döviz, kıymetli madenler ve Sermaye Piyasası Kurulunca belirlenen diğer varlıklar üzerine yapılan kaldıraçlı işlemlere ilişkin sözleşmeler” ibaresi eklenmiştir.
Bu düzenleme 1/1/2021 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.
8) Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 2 nci maddesinde yer alan düzenlemenin uygulanma süresi uzatılmıştır.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 2 nci maddesinde bazı faaliyetler nedeniyle iktisadi işletme oluşmuş sayılmayacağına dair düzenleme yer almaktadır. Bu düzenlemenin uygulanma süresi 31/12/2020 tarihinde doluyordu. Bu süre 31/12/2025 tarihine uzatılmıştır.
9) Evde ürettikleri malları satanlar esnaf muaflığı kapsamına alınmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 9 uncu maddesine eklenen 10 numaralı bent hükmü ile ayrı bir iş yeri açmaksızın ve sanayi tipi veya seri üretim yapabilen makine ve alet kullanmaksızın oturdukları evlerde imal ettikleri malları internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden satanlar esnaf muaflığı kapsamına alınmıştır.
Bu bent kapsamında esnaf muaflığından faydalanılabilmesi için;
a) Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi alınması,
b) Türkiye’de kurulu bankalarda bir ticari hesap açılması,
c) Tüm hasılatın münhasıran bu banka hesabı aracılığıyla tahsil edilmesi
şarttır.
Evlerde imal edilmemiş olan dışarıdan satın alınan malların internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden satışı bu düzenleme kapsamında değildir.
Bankalar, bu bent kapsamında açılan ticari hesaplara aktarılan tutarlar üzerinden, aktarım tarihi itibarıyla %4 (bir ve üzeri işçi çalıştırıldığı durumda %2) oranında gelir vergisi tevkifatı yapmak ve Gelir Vergisi Kanununun 98 ve 119 uncu maddelerindeki esaslar çerçevesinde beyan edip ödemekle yükümlüdür. Bu hasılat tutarı üzerinden ayrıca 94 üncü madde kapsamında tevkifat yapılmayacaktır.
İstihdama bağlı indirimli oranın uygulanması için ilgili ayda bir işçinin en az on gün süreyle çalıştırılması gerekmektedir.
Bu bent kapsamında elde edilen hasılatın 220.000 Türk lirasını aşması hâlinde, mükellef izleyen takvim yılı başından itibaren gerçek usulde vergilendirilecek ve tekrar esnaf muaflığından faydalanamayacaktır. Bu sınır her yıl yeniden değerleme oranında artırılacaktır.
Bentte yer alan hasılat koşulu dışındaki diğer şartların ihlal edildiğinin tespit edilmesi hâlinde muafiyetten faydalanılamayacak ve zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası kesilmek suretiyle gecikme faiziyle birlikte tahsil edilecektir.
Bentte yer alan oranları ve tutarı, yarısına kadar indirme ve iki katına kadar artırma konusunda Cumhurbaşkanına yetki verilmiştir.
Bu muafiyet 1/1/2021 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere yürürlüğe girmiştir. 2020 yılı gelirlerine bir etkisi bulunmamaktadır.
10) Elektronik ticaret yoluyla mikro düzeyde mal ihraç eden gerçek kişilere beyanname üzerinde indirim imkanı tanınmıştır.
Tam mükellef gerçek kişilerin, 4458 sayılı Gümrük Kanununun 225 inci maddesi kapsamında dolaylı temsilci olarak yetkili kılınan Posta İdaresi ya da hızlı kargo taşımacılığı yapan şirketler tarafından düzenlenen elektronik ticaret gümrük beyannamesiyle gerçekleştirdikleri mal ihracatı kapsamında elde ettikleri kazancın %50’si, Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesine eklenen bent hükmüne istinaden gelir vergisi beyannamesi üzerinde indirim konusu yapılabilecektir.
Bu indirimden yararlanılabilmesi için bu kapsamda sayılan;
a) İhracattan kaynaklanan hasılatları toplamı yıllık 400.000 Türk lirasına kadar olanların, ilgili yılda kendilerinin sigortalı olması,
b) İhracattan kaynaklanan hasılatları toplamı yıllık 800.000 Türk lirasına kadar olanların, ilgili yılda kendilerinin sigortalı olması ve en az ortalama bir tam zamanlı ya da eş değer kısmi zamanlı işçi çalıştırması,
c) İhracattan kaynaklanan hasılatları toplamı yıllık 1.600.000 Türk lirasına kadar olanların, ilgili yılda kendilerinin sigortalı olması ve en az ortalama iki tam zamanlı ya da eş değer kısmi zamanlı işçi çalıştırması,
d) İhracattan kaynaklanan hasılatları toplamı yıllık 2.400.000 Türk lirasına kadar olanların, ilgili yılda kendilerinin sigortalı olması ve en az ortalama üç tam zamanlı ya da eş değer kısmi zamanlı işçi çalıştırması,
şarttır.
Bu bentte geçen sigortalı ibaresi 5510 sayılı Kanun kapsamında sigortalı sayılanları ifade etmektedir.
İndirim, mal ihracatından elde edilen gelirlere tanınmış olup yazılım, tasarım, proje dahil hizmet ihracatından elde edilen gelirler bu düzenleme kapsamında değildir.
Cumhurbaşkanına bu düzenlemede yer alan oran, tutar ve sayıları yarısına kadar indirme ve iki katına kadar artırma, Hazine ve Maliye Bakanlığına maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirleme yetkisi verilmiştir.
Bu düzenleme 1/1/2021 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere yürürlüğe girmiştir. 2020 yılı gelirlerine uygulanmayacaktır.
11) Jokeyler, jokey yamakları ve antrenörlerine ödenen ücretlerin vergilendirilmesine ilişkin düzenlemenin süresi uzatılmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun jokeyleri jokey yamakları ve antrenörlerine ödenen ücretlerin vergilendirilmesine ilişkin Geçici 68 inci maddesinin uygulanma süresi 31/12/2020 tarihinde sona eriyordu. Kanun maddesinde değişiklik yapılarak hükmün uygulanma süresi 31/12/2025 tarihine uzatılmıştır. Ayrıca, 6132 sayılı At Yarışları Hakkında Kanunun yarışmaların lisans sahibi olan ve lisans sahibince yetkilendirilen kişilerce organize edilmesine yönelik hükümlerine uyum sağlamak amacıyla maddede değişiklikler yapılarak sonuçta jokeylere, jokey yamaklarına ve antrenörlerine ücret olarak yapılan ödemeler üzerinden %20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması ve bunun nihai vergi olması uygulamasına 31/12/2025 tarihine kadar devam edilmesi sağlanmıştır.
12) Dahilde işleme izin belgesi kapsamında ihraç edilecek malların üretiminde kullanılacak maddelerin tecil-terkin uygulaması kapsamında ihraç kayıtlı teslimini düzenleyen hükmün uygulanma süresi uzatılmıştır.
3065 sayılı KDV Kanununun dahilde işleme izin belgesi kapsamında ihraç edilecek malların üretiminde kullanılacak maddelerin tecil-terkin uygulaması kapsamında ihraç kayıtlı olarak KDV tahsil edilmeksizin teslimini düzenleyen geçici 17 nci maddesinin uygulanma süresi 31/12/2020 tarihinde sona eriyordu. Bu süre 31/12/2025 tarihine uzatılmıştır.
13) Milli Eğitim Bakanlığına bilgisayar ve donanımlarının bedelsiz teslimleri ile bunlara ilişkin yazılım teslimi ve hizmetlerine tanınan KDV istisnasının uygulanma süresi uzatılmıştır.
3065 sayılı KDV Kanununun, Milli Eğitim Bakanlığına bilgisayar ve donanımlarının bedelsiz teslimleri ile bunlara ilişkin yazılım teslimi ve hizmetleri ve bu mal ve hizmetlerin bağışı yapacak olanlara teslim ve ifasını KDV’den müstesna tutan geçici 23 üncü maddesinin uygulanma süresi 31/12/2020 tarihinde sona eriyordu. Bu süre 31/12/2025 tarihine uzatılmıştır.
14) 2020 yılı Şampiyonlar Ligi finali için tanınmış gelir ve kurumlar vergisi muafiyeti ile KDV istisnası 2021 yılı finaline tanınmıştır.
2020 yılında ülkemizde yapılması planlanan ancak Covid-19 salgını nedeniyle 2021 yılında ülkemizde yapılacağı duyurulan UEFA Şampiyonlar Ligi finaline ilişkin 3065 sayılı KDV Kanununun geçici 40 ncı maddesi ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 11 inci maddesinde düzenlenen muafiyet ve istisnaların geçerli olması sağlanmıştır.
Böylece; 2021 UEFA Şampiyonlar Ligi Finali müsabakalarına ilişkin olmak üzere Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA), katılımcı futbol kulüpleri ve organizasyonda görevli tüzel kişilerden iş yeri, kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayanlara, bu müsabakalar dolayısıyla yapılacak mal teslimleri ve hizmet ifaları ile bunların bu müsabakalar dolayısıyla yapacakları mal teslimleri ve hizmet ifaları katma değer vergisinden müstesna olacaktır.
Söz konusu istisnalar dolayısıyla yüklenilen vergiler, vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan vergilerden indirilecektir. İndirim yoluyla telafi edilemeyen vergiler ise 3065 sayılı KDV Kanununun 32 nci maddesi hükümleri uyarınca istisna kapsamında işlem yapan mükellefin talebi üzerine nakden veya mahsuben iade edilecektir.
2021 UEFA Şampiyonlar Ligi Finali müsabakalarının Türkiye’de oynanmasına ilişkin olarak Türkiye’de elde ettikleri kazanç ve iratları dolayısıyla Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA), katılımcı futbol kulüpleri ve organizasyonda görevli tüzel kişilerden işyeri, kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayanlar gelir ve kurumlar vergisinden muaf olacaktır. Bu muafiyet, tevkif yoluyla alınan vergileri de kapsamaktadır.
15) Bazı vergi alacaklarının tahsilinden vazgeçilmiştir.
7256 sayılı Kanunun 4/1 maddesi uyarıca Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince takip edilmekte olan ve vadesi 31/12/2014 tarihinden (bu tarih dâhil) önce olduğu hâlde 7256 sayılı Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş olan ve 6183 sayılı Kanun kapsamına giren her bir alacağın türü, dönemi, asılları ayrı ayrı dikkate alınmak suretiyle tutarı 100 Türk lirasını aşmayan asli alacakların ve tutarına bakılmaksızın bu asıllara bağlı fer’i alacakların, aslı ödenmiş fer’i alacaklardan tutarı 200 Türk lirasını aşmayanların tahsilinden vazgeçilmiştir.