Kesinleşmiş kamu alacakları ile ihtilaflı kamu alacaklarına yapılandırma, matrah artırımı gibi vergi affı niteliğinde son derece kapsamlı düzenlemeler içeren 7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 12/3/2023 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Bu duyurumuzda 7440 sayılı Kanunda yer alan vergi affı niteliğindeki düzenlemelere yer verilmiştir.
A- Kapsam
Kanunun kapsamına giren alacakların ait olduğu idareler şu şekilde belirlenmiştir.
1- Hazine ve Maliye Bakanlığı
2- Ticaret Bakanlığı
3- Sosyal Güvenlik Kurumu
4- İl Özel İdareleri
5- Belediyeler
6- Büyükşehir Belediyelerinin Su ve Kanalizasyon İdareleri
7- Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı (YİKOB)
Kanunun kapsadığı dönemler ve konular ise özetle şu şekildedir:
1- Vergi ve Vergi Aslına Bağlı Cezalar
a) 31/12/2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önceki dönemlere, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları (gelir veya kurumlar vergisine mahsuben 2022 yılında ödenmesi gereken geçici vergi hariç)
b) 2022 yılına ilişkin olarak 31/12/2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önce tahakkuk eden vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları
2- Vergi Aslına Bağlı Olmayan Cezalar
31/12/2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önce yapılan tespitlere ilişkin olarak vergi aslına bağlı olmayan vergi cezaları
3- Kanunda Sayılan İdari Para Cezaları
31/12/2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önce verilen idari para cezaları
4- Hazine ve Maliye Bakanlığına Bağlı Tahsil Dairelerince Takip Edilen Diğer Alacaklar
Yukarıda sayılanlar dışında kalan ve Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince 6183 satılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamında tahsil dairesine takip için intikal etmiş olan asli ve fer’i amme alacakları
5- Gümrük Vergileri ve Gümrük Kanununa Kesilen İdari Para Cezaları
31/12/2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önce 4458 sayılı Gümrük Kanunu ve ilgili diğer kanunlar kapsamında gümrük yükümlülüğü doğan ve Ticaret Bakanlığına bağlı tahsil daireleri tarafından 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre takip edilen gümrük vergileri, idari para cezaları, faizler, gecikme faizleri, gecikme zammı alacakları
6- SGK Primleri, Ceza ve Zamları
Kanunun yayımı tarihine (12/3/2023) veya Kanunun ilgili hükümlerinde belirtilen sürelerin sonuna kadar tahakkuk ettiği hâlde ödenmemiş olan;
a) 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamındaki sigortalılık statülerinden kaynaklanan, 2022 yılı Aralık ayı ve önceki aylara ilişkin sigorta primi, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları,
b) 2022 yılı Aralık ayı ve önceki aylara ilişkin isteğe bağlı sigorta primleri ve topluluk sigortası primi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları,
c) 31/12/2022 tarihine kadar (bu tarih dâhil) bitirilmiş olan özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin yapılan ön değerlendirme, araştırma veya tespit sonucunda bulunan eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları,
d) 31/12/2022 tarihine kadar (bu tarih dâhil) işlenen fiillere ilişkin olup ilgili kanunları uyarınca uygulanan idari para cezaları ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları,
e) İlgili kanunları gereğince takip edilen 2022 yılı Ararlık ayı ve önceki aylara ilişkin damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı ile bunlara bağlı gecikme zammı alacakları.
7- İl Özel İdaresi Alacakları
İl özel idarelerinin 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen ve vadesi 31/12/2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önce olduğu halde bu Kanununun yayımı tarihi itibariyle (12/3/2023) ödenmemiş bulunan asli ve fer’i amme alacakları
8- Belediye Alacakları
a) Vergi Usul Kanunu kapsamına giren ve 31/12/2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önceki dönemlere, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları, 2022 yılına ilişkin olarak 31/12/2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önce tahakkuk eden vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları, bunların dışında kalan ve 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen ve Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş bulunan asli ve fer’i amme alacakları,
b) 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunun 97 ve mük. 97 nci maddelerine göre tahsili gereken ve vadesi 31/12/2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önce olduğu hâlde Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş bulunan ücret ve pay alacakları ile bunlara bağlı fer’i alacakları,
c) 5393 sayılı Belediye Kanunu kapsamındaki belediyelerin vadesi 31/12/2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önce olduğu hâlde bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş bulunan su, atık su ve katı atık ücreti alacakları ile bunlara bağlı fer’i (sözleşmelerde düzenlenen her türlü ceza ve zamlar dâhil) alacakları,
d) Büyükşehir belediyelerinin, 2872 sayılı Çevre Kanununun 11 inci maddesine göre vadesi 31/12/2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önce olduğu hâlde bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş bulunan katı atık ücreti alacakları ile bunlara bağlı fer’i (sözleşmelerde düzenlenen her türlü ceza ve zamlar dâhil) alacakları
9- Büyükşehir Belediyelerinin Su ve Kanalizasyon İdarelerinin Alacakları
2560 sayılı Kanun kapsamındaki büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerinin, vadesi 31/12/2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önce olduğu hâlde Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş bulunan su ve atık su bedeli ile harcamalara katılma payı alacakları ile bu alacaklara bağlı faiz, gecikme faizi ve gecikme zammı gibi fer’i (sözleşmelerde düzenlenen her türlü ceza ve zamlar dâhil) alacakları
10- Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıklarının (YİKOB) Alacakları
Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıklarının vadesi 31/12/2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önce olduğu hâlde Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş bulunan ve 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen asli ve fer’i amme alacaklar
11- İşletme Kayıtlarının Düzeltilmesi
İşletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan veya kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan emtia, makine, teçhizat, demirbaşlar ile kasa mevcudu ve ortaklardan alacakların beyanı
B- Kanun ile Vergi Alacaklarına İlişkin Yapılan Düzenlemeler
Kanun ile vergi alacaklarına ilişkin aşağıdaki konularda düzenleme yapıldığı görülmektedir.
1- Kesinleşmiş Alacaklar (Md. 2)
2- Kesinleşmemiş veya Dava Safhasında Bulunan Alacaklar (Md. 3)
3- İnceleme ve Tarhiyat Safhasında Bulunan İşlemler (Md. 4)
4- Matrah ve Vergi Artırımı (Md. 5)
5- İşletme Kayıtlarının Düzeltilmesi (Md. 6)
1- Kesinleşmiş Vergi Alacakları
a) Kapsam ve İçerik
Kanunun 2 nci maddesi ile Hazine ve Maliye Bakanlığına, il özel idarelerine ve belediyelere bağlı tahsil dairelerince takip edilen kesinleşmiş amme alacakları ile belediyelerin ve büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerinin kesinleşmiş bazı alacaklarının yapılandırılmasına ilişkin düzenlemeler yapılmıştır.
Buna göre Maliye Bakanlığına, il özel idarelerine, belediyelere, büyükşehir belediyelerine, büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerine bağlı tahsil dairelerine olan ve bir önceki bölümde belirtildiği üzere Kanun kapsamına giren alacakları yapılandırmak isteyen borçluların 31 Mayıs 2023 tarihine (bu tarih dahil) kadar borçlu bulundukları tahsil dairelerine yazılı olarak başvurmaları halinde aşağıda açıklandığı üzere vergi cezaları tamamen veya kısmen silinirken ödenecek borç tutarları 48 aya varan vadelerle (ayda bir ödemeli olarak) taksitlendirilmektedir.
Başvuruda bulunan mükelleflerin ödeyecekleri tutarlar ile silinecek tutarlar aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.
|
Ödenecek Tutar |
Silinecek Tutar |
|
Vergi aslının tamamı ile vergi aslına bağlı gecikme faizi, gecikme zammı yerine Kanunun yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar |
Vergi aslına bağlı olarak kesilen cezaların (vergi ziyaı cezası) tamamı ile vergi ve cezalara bağlı gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer'i alacakların tamamı |
|
Vergi aslına bağlı olmayan cezaların (usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları) %50'si |
Vergi aslına bağlı olmayan cezaların (usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezası) %50'si |
|
İştirak nedeniyle kesilen vergi cezalarının %50'si |
İştirak nedeniyle kesilen vergi cezalarının diğer %50'si |
b) Başvuru ve Ödeme Şekli
Kanun hükümlerinden yararlanarak kesinleşmiş vergi borçlarını taksitlendirmek için 31 Mayıs 2023 tarihine kadar (bu tarih dahil) ilgili idareye başvuruda bulunmak gerekmektedir.
Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerine olan borçları için Kanun hükümlerinden yararlanmak isteyen borçlular, bağlı bulundukları vergi dairesine doğrudan başvurabilecekleri gibi posta yoluyla veya Gelir İdaresi Başkanlığının internet adresi (www.gib.gov.tr) üzerinden başvuruda bulunabilmektedir.
Söz konusu süre içerisinde yapılandırma için başvuran mükellefler yapılandırılan borcu peşin olarak ödeyebilecekleri gibi aylık dönemler halinde aşağıda yer alan taksit seçenekleri ile de ödeyebileceklerdir.
|
Taksit Sayısı |
Katsayı |
|
12 Taksit |
1,09 |
|
18 Taksit |
1,135 |
|
24 Taksit |
1,18 |
|
36 Taksit |
1,27 |
|
48 Taksit |
1,36 |
Taksitle ödemenin tercih edilmesi halinde vergi borçlarına ilişkin ilk taksitler 30/6/2023 kadar (bu tarih dahil) ödenecektir.
Yapılandırılan borcun peşin ödenmesi (ilk taksit ödeme süresi içerisinde ödenmesi) halinde aşağıda belirtilen indirimlerden yararlanmak mümkün olacaktır.
|
Hesaplanan Tutarın Tamamının İlk Taksit Ödeme Süresi İçinde Ödenmesi |
|
Katsayı uygulanmaz. |
|
Fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarların %90’ının tahsilinden vazgeçilir. |
|
Kanunun 1/a-2 ve 1/d-1 maddesindeki idari para cezaları için %25 indirim yapılır. |
|
Yapılandırılan alacağın fer’i alacaktan ibaret olması halinde fer’i alacak yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutardan (Kanunun 7/4 maddesi kapsamındaki alacaklar hariç) %50 indirim yapılır. |
İlk taksit ödeme süresi içinde ödenmesi gereken tutarların süresinde ödenmesi ve kalan taksitlerin tamamının ilk taksiti izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi halinde katsayı uygulanmaz.
c) Yapılandırmanın Bozulması
Aşağıdaki hallerde yapılandırma bozulur.
1- İlk iki taksitin herhangi biri süresinde ödenmezse veya,
2- İlk iki taksit süresinde ödenmekle birlikte kalan taksitlerden bir takvim yılında üçten fazla taksitin süresinde ödenmez veya eksik ödenirse, (İlk iki taksit süresinde ödenmekle birlikte kalan taksitlerden bir takvim yılında üç veya daha az taksitin süresinde ödenmemesi halinde, ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının son taksiti izleyen ayın sonuna kadar gecikilen her ay ve kesri için 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi şartıyla Kanun hükümlerinden yararlanılabilecektir.)
Peşin veya taksitli ödeme seçeneğinin tercih edilmesi ve ilk taksit ödeme süresi içinde ödenmesi gereken tutarların ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde, hesaplanan tutarların tamamının ilk taksiti izleyen ayın sonuna kadar geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi şartıyla katsayı uygulanmaksızın Kanundan yararlanılacaktır.
Ödeme şartlarının ihlal edilmesi nedeniyle yapılandırmanın bozulmuş olması halinde borçlular, yapılandırmanın bozulduğu tarihe kadar ödemiş oldukları tutarlar kadar Kanun hükümlerinden yararlanacaklardır.
Kanuna göre ödenecek taksit tutarının %10’unu aşmamak şartıyla 20 TL’ye kadar (bu tutar dahil) yapılmış eksik ödemeler için Kanun hükümleri ihlal edilmiş sayılmayacaktır.
2- Kesinleşmemiş veya Dava Safhasında Bulunan Alacaklar
a) Kapsam ve İçerik
Kanunun yayımlandığı tarih itibariyle kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan alacakları üç grupta incelemek mümkündür.
i- Kanunun yayım tarihi itibariyle ilk derece yargı mercileri nezdinde dava açılmış ya da dava açma süresi henüz geçmemiş olan ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatları
ii- Kanunun yayımı tarihi itibariyle ilgisine göre istinaf veya temyiz süreleri geçmemiş ya da istinaf/itiraz veya temyiz yoluna başvurulmuş ya da karar düzeltme talep süresi geçmemiş veya karar düzeltme yoluna başvurulmuş olan ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatları
iii- Kanunun yayımı tarihi itibariyle uzlaşma hükümlerinden yararlanılmak üzere başvuruda bulunulmuş, uzlaşma günü verilmemiş veya uzlaşma günü gelmemiş ya da uzlaşma sağlanamamış ancak dava açma süresi geçmemiş alacaklar
i- Kanunun yayımı tarihi itibariyle ilk derece yargı mercileri nezdinde dava açılmış ya da dava açma süresi henüz geçmemiş olan ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatları
|
Ödenecek Tutar |
Tahsilinden Vazgeçilecek Tutar |
|
Vergilerin %50'si ile bu tutara ilişkin faiz, gecikme faizi ve gecikme zammı yerine Kanunun yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar |
Vergilerin %50'si + Vergi aslına bağlı cezalar (vergi ziyaı cezası) + gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer'i alacaklar |
|
Asla bağlı olmaksızın kesilen vergi cezalarının (usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının) %25'i |
Asla bağlı olmaksızın kesilen vergi cezalarının (usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının) %75'i |
|
İştirak nedeniyle kesilmiş vergi cezalarının %25'i |
İştirak nedeniyle kesilmiş vergi cezalarının %75'i |
ii- Kanunun yayımı tarihi itibariyle ilgisine göre istinaf veya temyiz süreleri geçmemiş ya da istinaf/itiraz veya temyiz yoluna başvurulmuş ya da karar düzeltme talep süresi geçmemiş veya karar düzeltme yoluna başvurulmuş olan ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatları
1) Kanunun yayımı tarihinden önce verilmiş olan son kararın terkin olması halinde;
|
Ödenecek Tutar |
Tahsilinden Vazgeçilecek Tutar |
|
Vergilerin %10'u ile bu tutara ilişkin faiz, gecikme faizi ve gecikme zammı yerine Kanunun yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar |
Vergilerin %90’ı + Vergi aslına bağlı cezalar (vergi ziyaı cezası) + gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer'i alacaklar |
|
Asla bağlı olmaksızın kesilen vergi cezalarının (usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının) %10'u |
Asla bağlı olmaksızın kesilen vergi cezalarının (usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının) %90'ı |
|
İştirak nedeniyle kesilmiş vergi cezalarının %10'u |
İştirak nedeniyle kesilmiş vergi cezalarının %90'ı |
2) Kanunun yayımı tarihinden önce verilmiş olan son kararın tasdik veya tadilen tasdik olması halinde;
|
Ödenecek Tutar |
Tahsilinden Vazgeçilecek Tutar |
|
Tasdik edilen vergilerin tamamı/terkin edilen vergilerin %10’u ile bu tutarlara ilişkin faiz, gecikme faizi ve gecikme zammı yerine Kanunun yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar |
Terkin edilen vergilerin %90’ı + Vergi aslına bağlı cezalar (vergi ziyaı cezası) + gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer'i alacaklar |
|
Asla bağlı olmaksızın kesilen vergi cezalarının (usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının) terkin edilen tutarının %10'u/Tasdik edilen tutarının %50'si |
Asla bağlı olmaksızın kesilen vergi cezalarının (usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının) terkin edilen tutarının %90'ı/Tasdik edilen tutarının %50'si |
|
İştirak nedeniyle kesilmiş vergi cezalarının terkin edilen tutarının %10'u/Tasdik edilen tutarının %50'si |
İştirak nedeniyle kesilmiş vergi cezalarının terkin edilen tutarının %90'ı/Tasdik edilen tutarının %50'si |
3) Kanunun yayımı tarihinden önce verilmiş olan son kararın bozma kararı olması halinde;
|
Ödenecek Tutar |
Tahsilinden Vazgeçilecek Tutar |
|
Vergilerin %50'si ile bu tutara ilişkin faiz, gecikme faizi ve gecikme zammı yerine Kanunun yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar |
Vergilerin %50'si + Vergi aslına bağlı cezalar (vergi ziyaı cezası) + gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer'i alacaklar |
|
Asla bağlı olmaksızın kesilen vergi cezalarının (usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının) %25'i |
Asla bağlı olmaksızın kesilen vergi cezalarının (usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının) %75'i |
|
İştirak nedeniyle kesilmiş vergi cezalarının %25'i |
İştirak nedeniyle kesilmiş vergi cezalarının %75'i |
4) Kanunun yayımı tarihinden önce verilmiş olan son kararın kısmen onama kısmen bozma olması halinde onanan kısım için yukarıda (2) başlığında belirtilen tutarlar, bozulan kısım içinse (3) başlığında belirtilen tutarlar ödenecektir.
iii- Kanunun yayımı tarihi itibariyle tarhiyat sonrası uzlaşma hükümlerinden yararlanılmak üzere başvuruda bulunulmuş, uzlaşma günü verilmemiş veya uzlaşma günü gelmemiş ya da uzlaşma sağlanamamış ancak dava açma süresi geçmemiş alacaklar
|
Ödenecek Tutar |
Tahsilinden Vazgeçilecek Tutar |
|
Vergilerin %50'si ile bu tutara ilişkin faiz, gecikme faizi ve gecikme zammı yerine Kanunun yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar |
Vergilerin %50'si + Vergi aslına bağlı cezalar + gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer'i alacaklar |
|
Asla bağlı olmaksızın kesilen vergi cezalarının (usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının) %25'i |
Asla bağlı olmaksızın kesilen vergi cezalarının %75'i |
|
İştirak nedeniyle kesilmiş vergi cezalarının %25'i |
İştirak nedeniyle kesilmiş vergi cezalarının %75'i |
Kanunun yayımı tarihi itibarıyla, tarhiyat öncesi uzlaşma hükümlerine göre uzlaşma talebinde bulunulmuş, ancak tarhiyat öncesi uzlaşma günü gelmemiş ya da uzlaşma sağlanamamış olmakla birlikte vergi ve ceza ihbarnameleri mükellefe tebliğ edilmemiş alacaklar bu kapsamda değildir. Bu durumdaki alacaklar Kanunun 4 üncü maddesi kapsamında “inceleme ve tarhiyat safhasında bulunan işlemlere” ilişkin hükümlere tabidir.
a) Başvuru Koşulları ve İhtilafla İlgili Hususlar
Bu maddeye ilişkin ödenecek alacakların tespitinde esas alınacak olan en son karar, tarhiyata/tahakkuka/idari yaptırım kararına ilişkin ihbarname/düzeltme ihbarnamesine yönelik verilen ve Kanunun yayım tarihinden (bu tarih dahil) önce taraflardan birine tebliğ edilmiş olan karardır.
Madde hükmünden yararlanılmak istenmesi halinde davadan vazgeçme dilekçeleri ilgili tahsil dairesine verilir ve bu dilekçelerin tahsil dairelerine verildiği tarih, ilgili yargı merciine verildiği tarih sayılarak dilekçeler ilgili yargı merciine gönderilir.
Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan ve açtıkları davalardan vazgeçen borçluların bu ihtilaflarıyla ilgili olarak karar tarihine bakılmaksızın bu Kanunun yayımı tarihinden sonra tebliğ edilen kararlar uyarınca işlem yapılmaz.
Kanun hükümlerinden yararlanılmak üzere vazgeçilen davalarda verilen kararlar ile hükmedilen yargılama gideri, avukatlık ücreti ve fer’ileri talep edilmez ve bu alacaklar için icra takibi yapılamaz. Vazgeçme tarihinden önce ödenmiş olan yargılama giderleri ve avukatlık ücretleri geri alınmaz.
b) Başvuru Süresi ve Ödeme Şekli
Kanun hükümlerinden yararlanmak için 31 Mayıs 2023 tarihine kadar (bu tarih dahil) ilgili idareye başvuruda bulunmak gerekmektedir.
Söz konusu süre içerisinde yapılandırma için başvuran mükellefler yapılandırılan borcu peşin olarak ödeyebilecekleri gibi aylık dönemler halinde aşağıda yer alan taksit seçenekleri ile de ödeyebileceklerdir.
|
Taksit Sayısı |
Katsayı |
|
12 Taksit |
1,09 |
|
18 Taksit |
1,135 |
|
24 Taksit |
1,18 |
|
36 Taksit |
1,27 |
|
48 Taksit |
1,36 |
Taksitle ödemenin tercih edilmesi halinde ilk taksitler 30/6/2023 tarihine kadar (bu tarih dahil) ödenecektir.
Yapılandırılan borcun erken ödenmesi halinde aşağıdaki indirimlerden yararlanmak mümkün olacaktır.
|
Hesaplanan Tutarın Tamamının İlk Taksit Ödeme Süresi İçinde Ödenmesi |
|
Katsayı uygulanmaz. |
|
Fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarların %90’ının tahsilinden vazgeçilir. |
|
Kanunun 1/a-2 ve 1/d-1 maddesindeki idari para cezaları için %25 indirim yapılır. |
|
Yapılandırılan alacağın fer’i alacaktan ibaret olması halinde fer’i alacak yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutardan (Kanunun 7/4 maddesi kapsamındaki alacaklar hariç) %50 indirim yapılır. |
3- İnceleme ve Tarhiyat Safhasında Bulunan İşlemler
a) Kapsam ve İçerik
Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak, Kanunun yayımı tarihinden önce başlanıldığı hâlde, tamamlanamamış olan vergi incelemeleri ile takdir, tarh ve tahakkuk işlemlerine matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla devam edilecektir. Bu işlemlerin tamamlanmasından sonra;
|
Ödenecek Tutar |
Tahsilinden Vazgeçilecek Tutar |
|
Tarh edilen vergilerin %50’si ile bu tutara gecikme faizi yerine bu Kanunun yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar ile bu tarihten sonra ihbarnamenin tebliği üzerine belirlenen dava açma süresinin bitim tarihine kadar hesaplanacak gecikme faizinin tamamı |
Vergi aslının %50'si + vergilere bu Kanunun yayımı tarihine kadar uygulanan gecikme faizi + vergi aslına bağlı cezalar (vergi ziyaı cezası) |
|
Vergi aslına bağlı olmayan cezaların (usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları) %25'i |
Vergi aslına bağlı olmayan cezaların (usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları) %75'i |
|
İştirak nedeniyle kesilecek vergi ziyaı cezalarının %25'i |
İştirak nedeniyle kesilecek vergi ziyaı cezalarının %75'i |
Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak Kanunun yayımı tarihinden önce tamamlandığı hâlde, bu tarihte ya da bu tarihten sonra vergi dairesi kayıtlarına intikal eden takdir komisyonu kararları ve vergi inceleme raporları üzerine gerekli tarh ve tebliğ işlemleri yapılacaktır. Yapılan tarhiyat üzerine yukarıdaki tabloda belirtilen şekilde belirlenen tutarın, Kanunda öngörülen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla Kanun hükümlerinden yararlanılacaktır.
b) Başvuru ve Ödeme Süresi
Bu madde hükmünden yararlanmak için ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içerisinde yazılı başvuruda bulunarak, yukarıdaki şekilde hesaplanan tutarları ilk taksiti ihbarnamenin tebliğini izleyen aydan başlamak üzere aylık dönemler hâlinde 12 eşit taksitte ödemek gerekmektedir.
Ancak, 31/5/2023 tarihine kadar tebliğ edilen ihbarnameler için bu madde hükmünden yararlanmak isteyen mükelleflerin anılan bu süre içerisinde, başvuru süresi otuz günden az kalmış ise otuz gün içinde başvuruda bulunmaları ve madde kapsamında ödenecek tutarların ilk taksitini 30/6/2023 tarihinden başlamak üzere aylık dönemler halinde 12 eşit taksitte ödemeleri şartıyla maddeden yararlanmaları mümkün bulunmaktadır.
c) Matrah Artırımında Bulunan Mükellefler İçin Başlanılmış Olan Vergi İnceleme ve Takdir İşlemleri
Matrah artırımda bulunan mükellefler hakkında artırımda bulunulan vergi türleri itibariyle Kanunun yayımı tarihinden önce başlanılmış olan vergi incelemeleri ve takdir işlemlerinin, Kanunun yayımını izleyen 7 iş günü içinde sonuçlandırılamaması hâlinde, bu işlemlere devam edilmeyecektir. Bir başka ifade ile artık bu tarihten sonra tarhiyat yapılması söz konusu olmayacaktır.
Bu süre içerisinde sonuçlandırılan vergi incelemeleri ile ilgili tarhiyat öncesi uzlaşma talepleri dikkate alınmayacaktır.
Ancak;
- Matrah artırımında bulunan mükelleflerin yıllık gelir ve kurumlar vergisine mahsuben daha önce tevkif yoluyla ödemiş oldukları vergilerin iadesi ile ilgili inceleme ve tarhiyat,
- Artırım talebinde bulunulan dönemlerden sonraki dönemlere devreden katma değer vergisi yönünden yapılan incelemeler ve artırım talebinde bulunulan dönemler için ihraç kaydıyla teslimlerden veya iade hakkı doğuran işlemlerden doğan terkin ve iade işlemleri ile KDV Kanununun 9 uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamındaki işlemler veya müteselsil sorumluluk kapsamındaki işlemlerle ilgili inceleme ve/veya tarhiyat,
yapılabilecektir.
Sonraki dönemlere devreden katma değer vergisi yönünden yapılan incelemelerde artırım talebinde bulunulan dönemler için tarhiyat önerilemez.
4- Matrah ve Vergi Artırımı
Kanunun 5 inci maddesinde matrah ve vergi artırımı düzenlenmiştir.
Kanuna göre matrah ve vergi artırımı daha önceki af düzenlemelerinde olduğu gibi; 2018, 2019, 2020, 2021 ve 2022 yıllarına ilişkin olarak gelir ve kurumlar vergisi ile katma değer vergisi ve gelir ve kurumlar vergisi stopajları için yapılabilecektir.
Matrah ve vergi artırımında bulunmak isteyenler başvurularını 31 Mayıs 2023 tarihine (bu tarih dahil) kadar yapmak zorundadırlar.
Matrah/vergi artırımı üzerine hesaplanan vergilerin ilk taksitleri 30/6/2023 tarihinden başlamak üzere aylık dönemler halinde azami 12 eşit taksitte ödenmesi gerekmektedir. Matrah ve vergi artırımı sonucunda tahakkuk eden vergilerin tamamının ilk taksit ödeme süresi içerisinde peşin olarak ödenmesi halinde, bu vergilerden (damga vergisi hariç) %10 indirim yapılacaktır. Matrah artırımına ilişkin beyannamelerin her birinden 1.000 TL damga vergisi alınacaktır.
Matrah/vergi artırımı yapılan yıllar için inceleme ve tarhiyat yapılmaması, bu artırım dolayısıyla hesaplanan vergilerin Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şartına bağlanmıştır. Bu vergilerin Kanunda belirtilen şekilde ödenmemesi halinde 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre gecikme zammıyla birlikte takip ve tahsiline devam olunacak, ayrıca matrah artırımı hükümlerinden yararlanılamayacaktır.
Matrah ve vergi artırımına ilişkin detaylar aşağıda vergi türleri itibariyle sunulmuştur.
a) Kurumlar Vergisi Matrah Artırımı
Kurumlar vergisi mükelleflerince yapılacak matrah artırımına ilişkin detaylar aşağıdaki tabloda özetlenmiştir. 2022 yılı matrah artımı için aranan özel şartlar da tablonun devamında açıklanmıştır.
|
Kurumlar Vergisi Matrah Artırımı Oranları, Vergi Oranları ve Asgari Artırım Tutarı |
||||
|
Yıl |
Matrah Artırım Oranı |
Asgari Artırım Tutarı |
Normal Vergi Oranı |
(*) İndirimli Oran |
|
2018 |
35% |
200.000 TL |
20% |
15% |
|
2019 |
30% |
215.000 TL |
20% |
15% |
|
2020 |
25% |
230.000 TL |
20% |
15% |
|
2021 |
20% |
260.000 TL |
20% |
15% |
|
2022 |
25% |
500.000 TL |
20% |
15% |
* Artırılan matrahlar %20 oranında vergilendirilecektir. Ancak, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin artırımda bulunmak istedikleri yıla ait yıllık beyannamelerini kanuni sürelerinde vermiş, bu vergi türlerinden tahakkuk eden vergiler ile ilgili beyannameler üzerinden tahakkuk eden damga vergisini süresinde ödemiş ve bu vergi türleri için Kanunun 2 ve 3 üncü maddelerinden yararlanmamış olmaları şartıyla artırılan matrahlar üzerinden %15 oranında vergi alınacaktır.
7440 sayılı Kanunun Geçici 1 inci maddesi ile 2022 yılı matrah artırımına imkan tanınırken bazı özel şartlar belirlenmiştir. Kurumlar vergisi mükellefleri için bu şartlar şu şekilde sıralanabilir:
i) 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmiş olması,
ii) 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde yer alan matrahın, 2021 takvim yılında beyan edilen matrahın %122,93 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar ile 2022 takvim yılı üçüncü geçici vergilendirme döneminde beyan edilen matrahın %40 oranında artırılması suretiyle bulunan tutarın yüksek olanından az olmaması,
şarttır.
2022 takvim yılına yönelik matrah artırımında bulunmak isteyen mükellefler tarafından 1/1/2023 tarihinden sonra matrah azaltıcı nitelikte düzeltme beyannamesi verilmesi durumunda yukarıdaki kıyaslamada düzeltme öncesi beyan edilen matrahlar esas alınacaktır.
2022 takvim yılına ilişkin olarak üçüncü geçici vergilendirme dönemi kurumlar vergisi beyannamesinin verilmemiş olması halinde, ikinci geçici vergilendirme dönemi kurumlar vergisi beyannamesinde beyan edilen matrahın %100 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar, sadece birinci geçici vergilendirme dönemi beyannamesinin verilmiş olması halinde bu beyannamede beyan edilen matrahın %300 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar, yukarıda belirtilen kıyaslamada dikkate alınacaktır.
Ancak 2021 takvim yılı ve 2022 yılının üçüncü geçici vergilendirme dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde zarar beyan edilmiş olması veya indirim ve istisnalar nedeniyle matrah oluşmaması ya da hiç beyanname verilmemiş (ilgili yılda faaliyette bulunmuş veya gelir elde etmiş olup da bu faaliyetlerini ve gelirlerini vergi dairesinin bilgisi dışında bırakanlar dahil) 2022 yılı kurumlar vergisi beyannamesi için yukarıdaki tutar şartı aranmayacaktır.
Bu şekilde 2022 yılı kurumlar vergisi matrah artırımı için şatları taşıyan mükellefler, 500.000 TL’den az olmamak üzere kurumlar vergisi beyannamesinde yer alan matrahlarını %25 oranında artırarak matrah artırımında bulunabilecektir.
2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulması, Kanunun 10 uncu maddesinin 27 nci fıkrası uyarınca alınacak ek vergi için inceleme ve tarhiyat yapılmasına engel teşkil etmeyecektir.
b) Gelir Vergisi Matrah Artırımı
Kurumlar vergisi mükelleflerince yapılacak matrah artırımına ilişkin detaylar aşağıdaki tabloda özetlenmiştir. 2022 yılı matrah artımı için aranan özel şartlar da tablonun devamında açıklanmıştır.
|
Gelir Vergisi Matrah Artırımı Oranları, Vergi Oranları ve Asgari Artırım Tutarı |
||||||
|
Yıl |
Matrah Artırım Oranı |
Asgari Artırım Tutarı |
Asgari Artırım Tutarı |
Normal Vergi Oranı |
(*) İndirimli Oran |
|
|
2018 |
35% |
63.800 TL |
94.000 TL |
20% |
15% |
|
|
2019 |
30% |
66.400 TL |
99.600 TL |
20% |
15% |
|
|
2020 |
25% |
70.500 TL |
105.800 TL |
20% |
15% |
|
|
2021 |
20% |
75.000 TL |
112.400 TL |
20% |
15% |
|
|
2022 |
25% |
105.000 TL |
200.000 TL |
20% |
15% |
|
* Artırılan matrahlar %20 oranında vergilendirilecektir. Ancak, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin artırımda bulunmak istedikleri yıla ait yıllık beyannamelerini kanuni sürelerinde vermiş, bu vergi türlerinden tahakkuk eden vergiler ile ilgili beyannameler üzerinden tahakkuk eden damga vergisini süresinde ödemiş ve bu vergi türleri için Kanunun 2 ve 3 üncü maddelerinden yararlanmamış olmaları şartıyla artırılan matrahlar üzerinden %15 oranında vergi alınacaktır.
Geliri sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançtan oluşan mükellefler için vergilendirmeye esas alınacak asgari matrah, bilanço esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenmiş tutarların ilgili yıllar itibariyle 1/10’undan; geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından oluşanlar için 2/5’inden, geliri bunlar dışında kalan gelir vergisi mükellefleri içinse işletme hesabı esasına göre belirlenmiş tutardan az olamaz.
7440 sayılı Kanunun Geçici 1 inci maddesi ile 2022 yılı matrah artırımına imkan tanınırken bazı özel şartlar belirlenmiştir. Gelir vergisi mükellefleri için bu şartlar şu şekilde sıralanabilir:
i) 2022 yılına ilişkin gelir vergisi beyannamesinin verilmiş olması,
ii) 2022 yılına ilişkin gelir vergisi beyannamesinde yer alan matrahın, 2021 takvim yılında beyan edilen matrahın %122,93 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar ile 2022 takvim yılı üçüncü geçici vergilendirme döneminde beyan edilen matrahın %40 oranında artırılması suretiyle bulunan tutarın yüksek olanından az olmaması,
şarttır.
2022 takvim yılına yönelik matrah artırımında bulunmak isteyen mükellefler tarafından 1/1/2023 tarihinden sonra matrah azaltıcı nitelikte düzeltme beyannamesi verilmesi durumunda yukarıdaki kıyaslamada düzeltme öncesi beyan edilen matrahlar esas alınacaktır.
2022 takvim yılına ilişkin olarak üçüncü geçici vergilendirme dönemi gelir vergisi beyannamesinin verilmemiş olması halinde, ikinci geçici vergilendirme dönemi gelir vergisi beyannamesinde beyan edilen matrahın %100 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar, sadece birinci geçici vergilendirme dönemi beyannamesinin verilmiş olması halinde bu beyannamede beyan edilen matrahın %300 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar, yukarıda belirtilen kıyaslamada dikkate alınacaktır.
Ancak 2021 takvim yılı ve 2022 yılının üçüncü geçici vergilendirme dönemine ilişkin gelir vergisi beyannamesinde zarar beyan edilmiş olması veya indirim ve istisnalar nedeniyle matrah oluşmaması ya da hiç beyanname verilmemiş (ilgili yılda faaliyette bulunmuş veya gelir elde etmiş olup da bu faaliyetlerini ve gelirlerini vergi dairesinin bilgisi dışında bırakanlar dahil) 2022 yılı gelir vergisi beyannamesi için yukarıdaki tutar şartı aranmayacaktır.
Bu şekilde 2022 yılı gelir vergisi matrah artırımı için şatları taşıyan mükelleflerden, bilanço esasına göre defter tutanlar ile serbest meslek erbabı için 200.000 TL’den, işletme hesabı esasına göre defter tutanlar için 105.000 TL’den az olmamak üzere gelir vergisi beyannamesinde yer alan matrahlarını %25 oranında artırarak matrah artırımında bulunabilecektir.
c) Katma Değer Vergisi Artırımı
i) Artırıma İlişkin Yılda Verilmesi Gereken 1 No.lu KDV Beyannamelerinin Tamamını Vermiş Olan Mükellefler
Katma değer vergisi mükelleflerinin her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri 1 No.lu KDV beyannamelerinde (ihtirazi kayıtla verilenler dahil) yer alan hesaplanan katma değer vergisinin yıllık toplamı üzerinden aşağıda belirtilen oranlarda katma değer vergisini artırmaları ve artırılan tutarlar üzerinden hesaplanan vergiyi Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödemeleri halinde ilgili dönemlere ilişkin katma değer vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacaktır.
|
Yıl |
Artırım Oranı |
|
2018 |
%3 |
|
2019 |
%3 |
|
2020 |
%2,5 |
|
2021 |
%2 |
|
2022 |
%2 |
Mükellefler tarafından ilgili yılda düzeltme beyannamesi verilmiş ve düzeltme işlemlerinin Kanunun yayımlandığı tarihe kadar sonuçlandırılmış olması hali de dahil olmak üzere, ikmalen, resen veya idarece yapılan tarhiyatlar üzerine Kanunun yayımlandığı tarihten önce yapılıp kesinleşen tarhiyatlar, ilgili dönem beyanı ile birlikte dikkate alınacaktır.
Öte yandan Katma Değer Vergisi Kanununun 11/1-c ve geçici 17 nci maddeleri uyarınca tecil-terkin uygulaması kapsamında teslimleri bulunan mükelleflerde tecil edilen vergiler, ilgili dönem beyannamesinde yer alan “Hesaplanan Katma Değer Vergisi” satırındaki tutardan düşülecek ve yıllık toplama dahil edilmeyecektir.
“Tecil edilen vergiler” ifadesinden kasıt, 1 No.lu KDV beyannamesinin “İhraç Kayıtlı Teslimler” bölümünde yer alan “Tecil Edilebilir KDV” satırındaki tutardır.
Mükelleflerin artırıma esas alınan ilgili yılların vergilendirme dönemlerinin tamamı için artırımda bulunmaları gerekmektedir.
Özel hesap dönemine tabi mükellefler KDV artırımına ilişkin hesaplamayı takvim yılı bazında yapacaklardır.
ii) Artırıma İlişkin Yılda Verilmesi Gereken 1 No.lu KDV Beyannamelerinin Bir Kısmını veya Tamamını Vermemiş Olan Mükellefler
1) En Az Üç Döneme Ait KDV Beyannamesini Vermiş Olanlar
Verilmiş olan KDV beyannamelerindeki hesaplanan KDV tutarları toplanacak ve beyanname verilen ay sayısına bölünerek ortalama tutar bulunacaktır. Bulunan bu ortalama tutar 12 ile çarpılmak suretiyle 1 yıla iblağ edilerek vergi artırımına esas olacak Yıllık Hesaplanan KDV tutarına ulaşılacaktır. Bu tutar ilgili olduğu yıla göre yukarıda yer alan oranlarla çarpılmak suretiyle ödenecek vergi hesaplanacaktır.
2) Hiç Beyanname Vermemiş veya En Fazla İki Dönemde Beyanname Vermiş Olanlar
Artırım ilgili olduğu yılda hiç beyanname verilmemiş veya en fazla iki döneme ilişkin beyanname verilmiş olması halinde ilgili yıl için gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulmuş olması şartıyla artırılan matrah üzerinden %18 oranında KDV artırımında bulunulacaktır. Bu durumda olan adi ortaklık, kollektif ve adi komandit ortaklıklarda ortakların tamamının gelir veya kurumlar vergisi yönünden matrah artırımında bulunmaları şarttır.
3) 1 No.lu KDV Beyannamelerinde Hesaplanan KDV Bulunmayan veya Hesaplanan KDV Beyanları Sadece Tecil-Terkin Kapsamındaki Teslimlere İlişkin Olanlar
İlgili takvim yılı içindeki işlemlerinin tamamı;
- İstisna kapsamındaki teslim ve hizmetlerden oluşan veya diğer nedenlerle hesaplanan KDV bulunmayan mükellefler ile
- Tecil-terkin uygulaması kapsamındaki teslimlerden oluşan mükellefler
İlgili yıl için gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunmuş olmaları şartıyla artırılan matrah üzerinden %18 oranında KDV artırımında bulunmak suretiyle KDV artırımına ilişkin hükümlerden yararlanabilecektir.
İlgili takvim yılı içinde yukarıda belirtilen durumların yanı sıra vergiye tabi diğer işlemlerin de mevcudiyeti nedeniyle hesaplanan KDV’si çıkan mükelleflerin artırımı dolayısıyla ödemeleri gereken KDV tutarı, gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımı üzerinden %18 oranında hesaplanan KDV’den az olmamak üzere, hesaplanan KDV bulunan beyannamelerdeki vergiler toplamına ilgili yıl için belirlenen artırım oranı uygulanmak suretiyle hesaplanır. Bu kapsama giren mükellefler gelir veya kurumlar vergisi için matrah artırımında bulunmamaları halinde KDV artırımı hükmünden de yararlanamayacaklardır.
d) Gelir ve Kurumlar Vergisi Stopaj Artırımı
Mükellefler Kanuna göre gelir ve kurumlar vergisi stopaj artırımında bulunarak belirlenen süre ve şekilde ödemelerini yaptıkları taktirde kendiler nezdinde söz konusu vergiyi ödemeyi kabul ettikleri yıllara ait vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak artırıma konu ödemeler nedeniyle gelir veya kurumlar vergisi stopaj incelemesi ve tarhiyatı yapılamayacaktır.
Artırım kapsamına stopaja tabi aşağıdaki ödemelere ilişkin beyanlar girmekte olup, bunlar dışındaki stopaja konu ödemeler konusunda idarenin inceleme ve tarhiyat yetkisi devam etmektedir.
- Hizmet erbabına ödenen ücretler
- Serbest meslek erbabına yapılan ödemeler
- Kira ödemeleri
- Yıllara sari inşaat ve onarma işlerine ilişkin ödemeler
- Kar payı ödemeleri
- Çiftçilere yapılan ödemeler
- Vergiden muaf esnafa yapılan ödemeler
i) Ücret Ödemelerinde Vergi Artırımı
Hizmet erbabına ödenen ücretlerden her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verilen (ihtirazi kayıtla verilenler dâhil) muhtasar beyannamelerinde yer alan ücret ödemelerine ilişkin gayrisafi tutarların yıllık toplamı üzerinden yıllar itibariyle aşağıdaki oranlarda hesaplanacak gelir vergisini artırım olarak ödeyeceklerdir.
|
Yıl |
Hesaplanacak Vergi |
|
2018 |
%6 |
|
2019 |
%5 |
|
2020 |
%4 |
|
2021 |
%3 |
|
2022 |
%2 |
Artırımında bulunulan yıl içinde yer alan vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak;
a) Verilmesi gereken muhtasar beyannamelerden, en az bir döneme ilişkin beyanname verilmiş olması hâlinde, beyan edilmiş ücret ödemelerine ilişkin gayrisafi tutar ortalaması alınmak suretiyle bir yıla iblağ edilerek, artırıma esas olmak üzere yıllık ücretler üzerinden gelir (stopaj) vergisi matrahı bulunacak ve bu tutar üzerinden gelir vergisi hesaplanacaktır.
b) Hiç beyanname verilmemiş olması hâlinde, her ay için hesaplanacak asgari gelir (stopaj) vergisine esas olmak üzere en az;
1) ilgili yılda verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama işçi sayısı kadar işçi,
2) ilgili yılda aylık prim ve hizmet belgesinin hiç verilmemiş olması hâlinde, bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar verilmiş olmak şartıyla izleyen vergilendirme dönemlerinde verilen ilk aylık prim ve hizmet belgesindeki işçi sayısı kadar işçi,
3) Kanunun yayımlandığı tarihe kadar aylık prim ve hizmet belgesinin hiç verilmemiş olması hâlinde en az iki işçi,
çalıştırıldığı kabul edilmek ve ilgili yılın son vergilendirme döneminde geçerli olan asgari ücretin brüt tutarı esas alınarak hesaplanan gelir (stopaj) vergisi matrahı üzerinden a gelir vergisini ödemek suretiyle bu fıkradan yararlanılabilecektir.
ii) Serbest Meslek Erbabına Yapılan Ödemeler, Kira Ödemeleri ve Kar Payı Dağıtımlarında Vergi Artırımı
İlgili yıl içinde verilen (ihtirazi kayıtla verilenler dâhil) muhtasar beyannamelerde yer alan söz konusu ödemelerine ilişkin gayrisafi tutarların yıllık toplamı üzerinden ayrı ayrı olmak üzere yıllar itibariyle aşağıdaki oranlarda vergi artırımı yapılacaktır. İlgili yıl içinde verilen muhtasar beyannamelerde beyan edilen tutarlar bir yıla iblağ edilmeyecektir.
|
Yıl |
Hesaplanacak Vergi |
|
2018 |
%6 |
|
2019 |
%5 |
|
2020 |
%4 |
|
2021 |
%3 |
|
2022 |
%2 |
İlgili yıllarda hiç muhtasar beyanname verilmemiş olması veya muhtasar beyanname verilmekle birlikte bu türden ödemelerin beyannamede bulunmaması hâlinde;
1) Serbest meslek ödemeleri için, ilgili yıllar için bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükellefler için belirlenmiş asgari gelir vergisi matrah tutarının %50’si esas alınarak belirlenen gelir (stopaj) vergisi matrahı üzerinden %15 oranında hesaplanan vergiyi,
2) Kira ödemeleri için, ilgili yıllar için beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından oluşan gelir vergisi mükellefleri için belirlenen asgari gelir vergisi matrah tutarı esas alınarak belirlenen gelir (stopaj) veya kurumlar (stopaj) vergisi matrahı üzerinden %15 oranında hesaplanan vergiyi,
3) Kar payı ödemeleri için artırılan gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının %80’inden az olmamak üzere belirlenen tutar üzerinden %15 oranında hesaplanan vergiyi,
ödemek suretiyle vergi artırımından yararlanılabilecektir.
Kar payı dağıtımı yönünden gelir veya kurumlar vergisi stopaj artırımında bulunulması durumunda kurumlar vergisi yönünden de matrah artırımında bulunulması şarttır.
iii) Yıllara Sari İnşaat ve Onarma İşlerine İlişkin Ödemelerde Vergi Artırımı
Yıllara sari inşaat ve onarma işlerine ilişkin yapılan ödemelerde (tam ve dar mükellef kurumlara yapılanlar dahil) üzerinden ayrı ayrı olmak üzere 2018-2022 yılları için her bir yıl itibariyle %1 oranında hesaplanan vergi artırımı yapılabilecektir.
İlgili yıllarda hiç muhtasar beyanname verilmemiş olması veya muhtasar beyanname verilmekle birlikte bu ödeme türünün beyannamede bulunmaması hâlinde ilgili yıllar için bilanço esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenmiş asgari gelir vergisi matrah tutarı esas alınarak belirlenen gelir (stopaj) veya kurumlar (stopaj) vergisi matrahı üzerinden %3 oranında hesaplanacak verginin ödenmesi suretiyle artırımdan yararlanılabilecektir.
iv) Çiftçilere ve Vergiden Muaf Esnafa Yapılan Ödemelerde Vergi Artırımı
Çiftçilere ve vergiden muaf esnafa yapılan ödemelerden vergi tevkifatı yapmaya mecbur olanlar muhtasar beyannamelerinde beyan edilen tutarlar üzerinden ilgili yıllarda geçerli olan tevkifat oranının %25’i oranında hesaplanacak vergiyi ödemek suretiyle vergi artırımından yararlanmaları mümkün bulunmaktadır.
İlgili yıllarda hiç muhtasar beyanname verilmemiş olması veya muhtasar beyanname verilmekle birlikte bu türden ödemelerin beyannamede bulunmaması hâlinde ilgili yıllar için bilanço esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenmiş asgari gelir vergisi matrah tutarı esas alınarak belirlenen gelir (stopaj) veya kurumlar (stopaj) vergisi matrahı üzerinden,
- Çiftçilere yapılan ödemeler için %2,
- Vergiden muaf esnafa yapılan ödemeler için %5
oranında hesaplanacak verginin ödenmesi suretiyle artırımdan yararlanılabilecektir.
e) Matrah Artırımı İle İlgili Önemli Konular
i) Matrah artırımında bulunulan yıllar için artırım üzerinden hesaplanan vergilerin Kanunda öngörülen süre ve şekillerde ödenmesi şartıyla daha sonra vergi incelemesi ve tarhiyat yapılamayacaktır.
ii) Gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulan 2018-2021 yıllarına ait zararların %50’si, 2022 ve izleyen yıllar karlarından, 2022 yılına ait zararların tamamı 2023 yılından itibaren izleyen yıllar karlarından mahsup edilemeyecektir.
iii) Matrah artırımında bulunan kurumlar vergisi mükelleflerinin eğer varsa Gelir Vergisi Kanununun Geçici 61 inci maddesi kapsamında yatırım indirimine ilişkin gelir vergisi stopajı artırımında da bulunması gerekmektedir.
iv) Kurumlar vergisi mükelleflerinin Gelir Vergisi Kanununun Geçici 61 inci maddesinde yer alan yatırım indirimine ilişkin gelir vergisi stopajına tabi kazanç ve iratlarını muhtasar beyanname ile beyan etmemiş olmaları halinde, kurumlar vergisi bakımından vergi incelemesi ve tarhiyata muhatap olmamaları için bu kazanç ve iratlara ait tevkifat matrahlarını 31/5/2023 tarihine kadar (bu tarih dahil) kurumlar vergisi mükellefleri için belirlenen asgari matrahın %50’sinden az olmamak üzere beyan etmeleri gerekmektedir. Bu şekilde artırılan matrahlar üzerinden %15 oranında vergi hesaplanacaktır.
v) Artırılan matrahlar üzerinden ödenen vergiler kanunen kabul edilmeyen gider niteliğindedir.
vi) Matrah artırımı için verilen beyannamelerin her birisi 1.000 TL damga vergisine tabidir.
vii) Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin daha önce tevkif yoluyla ödemiş oldukları vergiler, artırılan matrahlar üzerinden hesaplanan vergilerden mahsup edilmeyecektir.
viii) İstisna ve indirimler nedeniyle gelecek yıllarda matrahtan indirim konusu yapılabilecek tutarlar ile geçmiş yıl zararları artırılan matrahlardan indirilmeyecektir.
ix) İşe başlama ve işi bırakma gibi nedenlerle kıst dönemde faaliyette bulunmuş mükellefler hakkında ilgili yıllar için belirlenen asgari matrahlar, faaliyette bulunulan ay sayısı (ay kesirleri tam ay olarak) dikkate alınarak hesaplanacaktır.
x) Matrah artırımında bulunulan vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak Kanunun yayımı tarihinden önce yapılıp kesinleşen tarhiyatlar, ilgili dönem beyanı ile birlikte dikkate alınacaktır.
xi) Matrah veya vergi artırımında bulunulması, Kanunun yayımı tarihinden önce başlamış olan vergi incelemeleri ile takdir işlemlerine engel teşkil etmeyecektir. Ancak, artırımda bulunan mükellefler hakkında başlanılan vergi incelemeleri ve takdir işlemlerinin, (KDV ve diğer vergi iade incelemeleri hariç) Kanunun yayımını izleyen 7 iş günü içinde sonuçlandırılamaması halinde, işlemlere devam edilmeyecektir.
İnceleme veya takdir işlemlerinin sonuçlandırılmasından maksat, inceleme raporları ve takdir komisyonu kararlarının vergi dairesi kayıtlarına intikal ettirilmesidir.
xii) Matrah veya vergi artırımı ile ilgili olarak doğru beyan yapılmaması veya vergi hataları nedeniyle eksik tahakkuk ettirilen vergiler, ilk taksit ödeme süresinin sonunda tahakkuk etmiş sayılacak ve ödenmemesi halinde 6183 sayılı Kanuna göre takip edilecektir. Kanun hükümlerinin ihlal edilememiş olması şartıyla mükellefe bildirimde bulunarak eksik tahakkuk eden tutarın 1 ay içinde geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi istenecek, verilen sürede ödeme yapılması halinde eksik tahakkuk eden vergiler açısından Kanun hükümleri ihlal edilmiş sayılmayacaktır.
xiii) Matrah ve vergi artırımı hükümlerinden yararlanılması, Vergi Usul Kanununun 367 nci maddesi kapsamında aynı Kanunun 359 uncu maddesinde yer alan kaçakçılık suçlarının işlendiğinin tespitine ve kamu davasının açılmasına engel teşkil etmeyecektir. Ancak, bu incelemeler sonucunda matrah veya vergi artırımında bulunulan dönemler için tarhiyat yapılmayacaktır.
5- İşletme Kayıtlarının Düzeltilmesi
İşletme kayıtlarının düzeltilmesini iki ana başlıkta incelemek gerekir.
a) İşletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşların düzeltilmesi
Kanunun 6 ncı maddesinin 1 inci fıkrası hükmü ile gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine (adi, kollektif ve adi komandit şirketler dahil olmak üzere) işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşları kendilerince veya bağlı oldukları meslek kuruluşunca tespit edilecek rayiç bedel üzerinden yasal kayıtlarına intikal ettirmek suretiyle, kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirme imkanı sağlanmıştır.
Bu durumda uygulama aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.
|
|
Emtia |
Demirbaş, Makine ve Teçhizat |
|
Kayda Alınacak Değeri |
Rayiç bedel |
Rayiç bedel |
|
Sorumlu Sıfatıyla Ödenecek KDV
|
Tabi olduğu KDV oranının yarısı |
Tabi olduğu KDV oranının yarısı |
|
Ödenen KDV'nin İndirimi |
Hesaplanan KDV'den indirilir. İadeye konu edilemez. |
Hesaplanan KDV'den indirilmez |
|
Amortisman/Maliyet Kaydı
|
Maliyet kaydedilir. Satıştan zarar doğması halinde zarar kabul edilmez. |
Makine, teçhizat ve demirbaşlar envantere kaydedilir ve amortisman ayrılmaz. Bunlar defterlere kaydı sırasında ayrılan karşılık birikmiş amortisman addolunur. Satıştan zarar doğması halinde zarar kabul edilmez. |
|
Karşılık Hesabı
|
Emtia için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiye edilmesi halinde sermayenin unsuru sayılır ve vergilendirilmez. |
Demirbaşlar ile makine ve teçhizat için ayrılan karşılık ortaklara dağıtılamaz, dağıtılması halinde vergiye tabi tutulur. |
Özel tüketim vergisi konusuna giren malları bu kapsamında beyan eden ve alış belgelerini ibraz edemeyen mükelleflerin, bu malların beyan tarihindeki miktarı ve emsal bedeli üzerinden geçerli olan özel tüketim vergisini de beyanname verme süresi içinde ayrı bir beyanname ile beyan ederek aynı süre içinde ödemeleri hâlinde bu mallar bakımından özel tüketim vergisi için vergi cezası kesilmeyecektir.
b) Kayıtlarda yer aldığı hâlde işletmede bulunmayan emtia, kasa mevcudu ve ortaklardan alacakların düzeltilmesi
i- Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlar
Kanunun 6 ncı maddesinin 2 inci fıkrası hükmü ile gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine (adi, kollektif ve adi komandit şirketler dahil olmak üzere ) kayıtlarında yer aldığı halde işletmelerinde mevcut olmayan emtia, makine, demirbaşlarını, 31/5/2023 tarihine kadar (bu tarih dahil), emtialar bakımından aynı neviden emtilara ilişkin cari yıl kayıtlarına göre tespit edilen gayrisafi kar oranını, makine, teçhizat ve demirbaşlar bakımından kendilerince veya bağlı oldukları meslek kuruluşlarınca tespit edilecek rayiç bedellerini dikkate alarak fatura düzenlemek ve her türlü vergisel yükümlülüklerini yerine getirmek suretiyle kayıt ve beyanlarına intikal ettirmelerine böylece kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirme imkanı tanınmıştır.
Bu şekilde işletme kayıtlarından çıkarılan kıymetler için malın tabi olduğu oranda KDV hesaplanarak vergi dairesine ödenecektir. Bu hükme göre ödenmesi gereken KDV, ilk taksiti beyanname verme süresi içinde, izleyen taksitler beyanname verme süresini takip eden birinci ve ikinci ayda olmak üzere üç eşit taksitte ödenecektir.
ii- Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan kasa mevcudu ve ortaklardan alacaklar
Kanunun 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrası ile bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükelleflerine, 31/12/2022 tarihi itibari ile düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini 31/5/2023 tarihine kadar (bu tarih dahil) vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltmeleri ve böylece kayıtlarını fiili duruma getirmeleri imkanı tanınmıştır.
Bu şekilde beyan edilen tutarlar üzerinden %3 oranında hesaplanan vergi, beyanname verme süresi içinde ödenecektir.
Bu kapsamda ödenen vergiler, gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilmeyecek; beyan edilen tutarlar ve ödenen vergiler, kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmeyecektir.
Duyurumuz bilgilendirme amaçlı olup belirli bir konu hakkında genel çerçevede bilgi vermek amacını taşıdığından içerikten kaynaklanan veya içeriğe ilişkin ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.
Bu duyurumuzda yer verilen bilgiler duyuru tarihi itibarıyla geçerli olup, duyuru tarihinden sonra gerçekleşebilecek yasal değişiklikler, gelişecek uygulamalar ve yargı kararları ileride farklı düzenlemeleri ve değerlendirmeleri gerektirebilmektedir.