6111 SAYILI YASANIN 11.MADDESİNİN 2.FIKRASINA GÖRE BEYAN EDİLEN TUTARLAR İLE İLGİLİ SONRADAN GÜNDEME GELEN SORUNLAR

6111 SAYILI YASANIN 11.MADDESİNİN 2.FIKRASINA GÖRE BEYAN EDİLEN TUTARLAR İLE İLGİLİ SONRADAN GÜNDEME GELEN SORUNLAR

Yazar:Kıral Aydın Aksoy YMM

6111 Sayılı Yasa-6111 Sayılı Yasanın Genel Tebliği-6111 Yasa İle İlgili Rehber:

6111 Sayılı yasanın 11.maddesinin ikinci fıkrasında,”Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan kasa mevcudu ve ortaklardan alacaklar hakkında aşağıdaki hükümler uygulanır”

a)Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri 31/12/2010 tarihi itibariyle düzenleyecekleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla(ödünç verme ve benzer nedenler ile ortaya çıkan)ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarını bu kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebilirler.

(Beyan tarihindeki tutarlar ile 31.12.2010 tarihindeki tutarlar karşılaştırılarak en düşük tutarlar beyan edilir.)

b) (a) bendi kapsamında beyan edilen tutarlar üzerinden %3 oranında hesaplanan vergi,beyanname verme süresi içinde ödenir.

c)Bu fıkra kapsamında ödenen vergiler,gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilmez;beyan edilen tutarlar ve ödenen vergiler,kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmez.Bu fıkra uyarınca beyan edilen tutarlar nedeniyle ilave bir tarhiyat yapılmaz”hükmü yer almaktadır..

6111 Sayılı yasanın Genel Tebliğinde ortaklardan alacaklara ilişkin beyan edilen tutarların “diğer olağan dışı gider ve zararlar”hesabına alınacağı ve ayrıca nazım hesaplarında takip edileceği belirtilmiştir.

6111 Sayılı Genel Tebliğ ve ayrıca yayımlanmış olan Rehber kitapcıkta “Bu beyanla ilgili olarak söz konusu tutarların ortaklara dağıtılıp dağıtılmadığına bakılmaksızın kar dağıtımına bağlı vergi kesintisine yönelik ilave bir tarhiyat yapılamayacaktır”denilmektedir.

6111 Sayılı Yasa,Tebliğ ve Rehbere göre Kurumlar beyan ettikleri tutarları ilk önce Diğer Olağandışı Gider Ve Zararlar hesabına kaydederek giderleştirmişlerdir. Sonra bu tutarlar Kanunen Kabul Edilmeyen Gider olduklarından kurum Ticari Karına veya zararına  ilave edilmiştir.Bu durumda Kurumun Ticari Karı varsa Mali Karı artmış veya Kurumun Ticari Zararı varsa  Mali Zararı azalmıştır.

6111 Sayılı Yasa İle İlgili Mükelleflere Verilen Özelgelerden Sonra Ortaya Çıkabilecek

Sorunlar:

2013 Yılında İzmir Vergi Dairesi Başkanlığının  verdiği 12.03.2013 tarih 84098128-125(15-20-2012/9)-145 sayılı özelgesi,Antalya Vergi Dairesi Başkanlığının verdiği 14.05.2013 tarih 49327596-125(KVK.2012.ÖZ.32)-114 sayılı özelgesi ve Ankara Vergi Dairesi Başkanlığının verdiği30.07.2013 tarih 38418978-125(6111-11/3)-807 sayılı özelgesini incelediğimizde 6111 Sayılı Yasa,Tebliğ ve Rehber ile uyumlu olmayan sonuçların  açıklandığı görülmüştür.

Özelgelerin sonuçunda, beyan edilen tutarların (zararın)Kurum Kazancından indirilemeyeceği gibi geçmiş yıl karlarından ve yedek akçelerden mahsup edilmesi halinde söz konusu mahsup işlemi kar dağıtımı olarak değerlendirilerek bu tutar üzerinden kar dağıtımına bağlı vergi kesintisi yapılacaktır denilmektedir.

Kurumların bilançolarında görülen kar-zarar hesabı ticari kar veya zarar dır.Kurumun kanunen kabul edilmeyen gideri yoksa bu kar veya zarar kurumlar beyannamesinde mali kar veya mali zarar olarak görülür.

Yüzde üç vergisi ödenerek giderlere atılmış olan beyan edilen tutar yasa tarafından gerçek bir ticari harcama olmadığı için gider olarak kabul edilmemiş ve kurum matrahına ilave edilmiştir.Kurum kazancından indirilmemiştir.Ancak bu tutar tek düzen hesap planına göre açılış bilancosunda geçmiş yıl zararlarında görünmekte fakat kurumlar vergisi beyannamesinde geçmiş yıllar zararları bölümünde bu zarar beyan edilen tutar kadar eksik görülmektedir.Yeni dönemde mali kar oluşursa mahsup edilecek zarar kurumlar vergisi beyannamesinde yazılı tutar olacaktır.(Mükelleflerin 6111 sayılı yasadan kaynaklı zararlarını 580 Geçmiş Yıl Zararları hesabında ayrı bir alt hesap kodunda takip etmesi olası karışıklığı önleyecektir.)

Özelgelerde beyan edilen tutar  “gerçek anlamda ticari zarar” değildir ifadesi kullanılmıştır.Bu ifadenin ne anlama geldiği açıklanmalıdır.Zaten bu tutar gerçek anlamda ticari bir zarar olsaydı kanunen kabul edilmeyen gider olarak kurum matrahına ilave edilmezdi.

Verilen özelgelerde 6111 Sayılı Yasadan yararlanan, bilançolarında geçmiş yıl karları bulunan kurumların  bu karlarından söz konusu zararları mahsup ettikleri takdirde,bu mahsup işleminin kar dağıtımı olarak kabul edileceği ve mahsubu yapılan tutar üzerinden  kar dağıtımına bağlı vergi kesintisi yapılacağını yukarıda belirtilmişti.

Kurumların dönem içinde yaptıkları gayri resmi ödemeler genellikle kasa hesabı fazla görünmesin diye ortaklardan alacaklar hesabına yazılmaktadır.Bu ödemeler içinde gerçekten ortaklara ödenmiş tutarlarda bulunmaktadır.Ancak tüm bu tutarlar nedeni ile  transfer fiyatlandırması kapsamında kurumlar vergisi ve kurum stopajı ve katma değer vergisi tarhiyatına muhatap olmamak için ilgili hesaplara adat hesabı yapılarak kdv li faiz faturası  kesilmektedir.

Özelgelere göre kar payı  matrahları , kasa ve ortaklar hesaplarından  beyan edilen tutarların kurum ortaklarının sermayedeki pay oranlarına isabet eden kısım olarak kabul edileceği anlamı çıkmaktadır..

Kanun kapsamında yapılan düzeltmeler sonuçunda,şirket bilançolarında ticari zarar oluşmuş ve bazı şirketlerde özvarlık hesaplarının karşılıksız kalması gibi durumlar oluşmuştur.

Bu durumdaki şirketler Tic.Kan.Md.376 kapsamında işlemler yapmak zorunda kalmışlardır.

Özelgeler sonuçlarına göre işlem yapacak kurumların ortak yapılarına göre çeşitli belirsizlikler ortaya çıkacaktır.

-Kar payı alacak ortakların içinde gelir vergisi stopajına tabi olmayacak tam mükellef kurumlar,Türkiye’de bir iş yeri veya daimi temsilci aracılığıyla kar pay eden dar mükellef kurumlar (tam mükellefiyet esasında vergilendirilir) olabilir.

Bu kurumlar elde ettikleri kar paylarını iştirak kazancı olarak gelirlerine ilave edecekler  ancak KVK Md.5 e göre istinadan yaralanacaklardır.

Bu durumdaki kurumlar fiktif bir işlem yapmak zorunda kalacaklar ve bilancolarında görülen kar gerçek karı göstermiyecektir.Şayet bu kurumlar kar dağıtımı yapmak istediklerinde ortakları karşısında zor duruma düşeceklerdir.

-GVK.MD.94-6-b-i-ii maddesine göre;tam mükellef kurumlar tarafından;tam mükellef gerçek kişilere,gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara ve bu vergiden muaf olanlara,dar mükellef gerçek kişilere ve gelir vergisinden muaf olan dar mükelleflere dağıtılan,GVK nun 75.maddesinin ikinçi fıkrasının 1,2 ve 3 bentlerinde yazılı kar paylarından %15 stopaj yapılır.

Kar payı dağıtımı ve bu dağıtıma bağlı olarak gelir vergisi stopajı yapılması,elde edilen kar payının  istisna haddi üstünde kalan kısmının yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi  gerekecektir.

Özelgelere göre yapılan mahsup işleminin kar dağıtımı olarak kabul edilebilmesi ve stopaja tabi tutulabilmesi için,GVK Md.75- 1,2,3 bentlerinde sayılan gelirlerin elde edilmesi,GVK Md.94 göre gelir vergisi tevkifatına esas bir matrah bulunması,GVK Md.94 göre yapılacak tevkifatın(avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yapıldığı aşamada,istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben yapılması gerekir.

Yapılan mahsup işleminin sonunda Gelir Vergisine esas olacak bir matrah oluşmadığı gibi GVK Md.75 de sayılan bir kar payı ödemeside(nakden veya hesaben) yoktur.

Kar dağıtımına bağlı kar stopajının hesaplanabilmesi için Danıştay 4 ve 5.Dairelerin aşağıdaki kararları vardır.(29.12.2004 E.391)(31.03.2005 E.1526K)

-Somut bir tespit olmadan kar dağıtımı yapıldığını ileri sürmek yasaya uygun değildir.

-Menkul sermaye iradının elde edilmiş sayılabilmesi için şirketin yetkili organlarınca karar alınması ve fiilen dağıtımın gerçekleşmiş olması gerekmektedir.

6111 Sayılı yasanın 11.madesinin 2.fıkrasına göre kayıtlarını düzelten kurumlar ,kar dağıtımı yapmadan önce GİB den mevcut geçmiş yıl karlarından beyan edilen tutarları (zararları) mahsup etmeden özelge talep etmelerinde yarar vardır.Zira GİB görüş değiştirmiş olabilir.

Kar dağıtmak isteyen kurumlar mali zararlarını KVK Md.9 a göre,ticari zararlarını ise TTK Md.519 ve 608 inçi maddelerine göre kapatmadan dağıtım yapamazlar.Özelgelerde beyan edilen tutar (gerçek anlamda ticari zarar) değildir denildiği için bu zararlar geçmiş yıl karlarından ve TTK Md.519 ve 608 ine göre  mahsup edilemez.

İstenirse, kar payı stopajına  tabi ortakları olan kurumların bu mahsup işlemini yaparak ihtirazı kayıtla stopaj beyanını ve stopaj ödemelerini yaparak vergi mahkamesinde bu işlemin iptali için dava açabilirler.

Böyle bir işlem yapılmadan,mahsup işlemi yaparak  kar dağıtılırsa,ilerde yapılacak bir vergi incelemesi sonunda  büyük tutarlarda vergi ve ceza tarhiyatlarıyla  karşılaşılabilinir.

Bu durumda tarhiyat öncesi uzlaşma ,uzlaşma ,ceza indirimi haklarını kullanmadan vergi mahkemelerinde dava açılmalı(vergi ve ceza ödemesi durur)dava kaybedildiği takdirde de Bölge İdare Mahkemesi veya Danıştaya kararın iptali için müracaat edilmelidir.

6111 Sayılı Yasanın 11.inci maddesinin ikinci fıkrası  uyarınca yapılan beyanla ilgili olarak söz konusu tutarların ortaklara dağıtılıp dağıtılmadığına bakılmaksızın kar dağıtımına bağlı vergi kesintisine yönelik ilave bir tarhiyat yapılamayacağı açıklandığından bu davaların kazanılabileceği kanaatindeyiz.