GİDER PUSULASININ KULLANIM ALANLARI VE TEVKİFAT UYGULAMASI

GİDER PUSULASININ KULLANIM ALANLARI VE TEVKİFAT UYGULAMASI

Ramazan YAKIŞIKLI

Yeminli Mali Müşavir

I-KULANIM ALANLARI

213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 234’üncü maddesinde düzenlenmiş olan Gider Pusulasının uygulamada çeşitli uygulama alanları bulunaktadır.

Usul yönünden;

Fatura niteliğinde belgedir.

Tutar sınırlaması bulunmamaktadır.

İki nüsha düzenlenir,

Emtiayı satan veya işi yapana imzalatılır.

 
- VUK 234’üncü maddeye göre

·         Vergiden muaf esnaf tarafından yapılan işler ve sattıkları emtia için ,

·         Altın, mücevher gibi kıymetli zati eşyalarını satanlar için,

Birinci ve  ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle  serbest meslek erbabı ve çiftçiler tarafından düzenlenir.

-  Tüketicilerin satın aldıkları malları satıcıya iade etmesi durumunda

-Vergi mükellefi olmayanlardan mal ve hizmet alımında

Vergi mükellefi olmayan  satıcının bu faaliyeti devamlılık arz etmiyorsa, yapılan alım Gider Pusulası düzenlenerek belgelendirilmelidir. Şayet, bu faaliyet devamlılık arz ediyorsa, mükellefiyet tesis ettirmesi gerekmektedir.

Örneğin; iş yerine haftada bir gelen temizlikçiye yapılan ödemeler, tamir işleri yapan kişiye yaptırılan tamir tadilat işleri, taşıma işinde çalıştırılan hamallara yapılan ödemeler, vergi mükellefiyeti olmayan bir programcıya programın yazımı ve geliştirilmesi için yapılan ödemeler, danışmanlık ya da eğitmenlik hizmeti alınan akademisyenlere yapılan ödemeler…

- Gayrimenkul alımında

Vergi mükellefi olmayanlardan  gayrimenkul alımında, yapılan ödemelerin tevsiki için gider pusulası düzenlenmesi gerekmektedir.(GİB Burdur Vergi Dairesi Başkanlığı 29/03/2011 tarih ve B.07.4.DEF.0.15.10.00-001-4 sayılı özelgesi)

- Araç kiralamasında

Vergi mükellefi olmayan şahıstan araç kiralaması durumunda yapılan ödemelerin tevsiki için gider pusulası düzenlenir.

-Araç alımında

Vergi mükellefi olmayan şahıstan araç alımında yapılan ödemelerin tevsiki için gider pusulası düzenlenir.

-Kapı kapı dolaşmak suretiyle tüketiciye mal satanlarayapılan ödemelerde

- Telif kazançları ödemelerinde

Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesi kapsamına giren teslim ve hizmetleri münhasıran aynı Kanunun 94 üncü maddesinde belirtilen kişi, kurum ve kuruluşlar, KDV ve GV stopajı hesaplayacağı için, ödemelerini gider pusulası ile belgelendirmektedirler. (224 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği )

-Kira ödemelerinde

İşyeri kira ödemelerinde kiraya verenin mükellef olmaması halinde gider pusulası ile tevsiki istenmektedir.(GİB Kocaeli Vergi Dairesi Başkanlığı 16/05/2013 tarih ve 70280967-105[234-2012/14]-89 sayılı özelgesi)

-Arızi olarak serbest meslek faaliyetinde bulunanlara

221 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile arızi olarak serbest meslek faaliyetinde bulunanlara yapılan ödemelerin de gider pusulası ile belgelendirilmesini uygun bulmuştur.

-Sabit kıymet alımları

230 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile basit usulde vergilendirilen mükelleflerden satın alınan sabit kıymetlerin (taşıt satışları noter satış sözleşmesi ile belgelendirilebilecektir) gider pusulası ile tevsik edilmesinin mümkün olacağı belirtilmiştir.

II- GİDER PUSULASINDA VERGİ TEVKİFATI

-Esnaf muaflığından yararlananlara mal ve hizmet alımları karşılığı yapılan ödemelerden

Gelir vergisi yönünden tevkifat yapılması için satıcının esnaf muaflığından yararlanması gerekmektedir. Tevkifat oranı Gelir Vergisi Kanununun 94/13’üncü maddesinin (a),(b) ve (c) alt bentlerine göre belirlenecektir.

Esnaf muaflığından yararlanmayan ve vergi mükellefiyeti olmayan şahıstan gider pusulası düzenleyerek alınacak yazar kasa için yapılan ödemelerden gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmemektedir.” (İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 22.04.2009 tarih ve 176200-ÖZ/1266- 3676 sayılı özelgesi).

-Telif hizmet alımları karşılığı yapılan ödemelerden

Serbest meslek faaliyetlerini mutad ve sürekli olarak yapanların prensip olarak, KDV mükellefiyeti tesis ettirmeleri gerekmektedir. Ancak, Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesi kapsamına giren teslim ve hizmetleri münhasıran aynı Kanunun 94 üncü maddesinde belirtilen kişi, kurum ve kuruluşlara yapanların hesaplayacağı KDV’nin bu kişi veya kuruluşlar tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilmesi mümkün bulunmaktadır.

Telif hizmet alımları karşılığı yapılan ödemeler brütleştirilerek  %17 oranında Gelir Vergisi tevkifatına tabidir. (GVK 94/2-a )  Ayrıca %18 KDV hesaplanmalıdır.

-Arizi serbest meslek faaliyeti  karşılığı yapılan ödemelerden

Serbest meslek faaliyetlerini mutad ve sürekli olarak yapanların prensip olarak, KDV mükellefiyeti tesis ettirmeleri gerekmektedir.

Devamlılık yoksa,  arızi mesleki kazanç tutarı (2015 yılı için) 23 bin TL’yi aşıyorsa bu kazanç sahiplerinin yıllık gelir vergisi beyannamesi vermeleri gerekir.

Arizi serbest meslek faaliyeti  karşılığı yapılan ödemeler,%20 oranında  Gelir Vergisi tevkifatına tabidir. (GVK 94/2- b)  Ayrıca %18 KDV hesaplanmalıdır.

-Vergi mükellefi olmayan şahıstan araç kiralaması

GVK 94 üncü maddesinde belirtilen kişi, kurum ve kuruluşların,vergi mükellefi olmayan şahıstan kiralanan ve herhangi bir ticari işletmeye dahil olmayan taşıt için yapılan ödemeler üzerinden ,193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94/5-a maddesine istinaden % 20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekir. Ayrıca %18 KDV hesaplanmalıdır.

-Kapı kapı dolaşmak suretiyle tüketiciye mal satanlara yapılan tevkifat

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94/10-b maddesine göre, gerçek ve tüzel kişilerin mallarını iş akdi ile bağlı olmaksızın bunlar adına kapı kapı dolaşmak suretiyle tüketiciye satanlara bu faaliyetleriyle ilgili olarak yapılan komisyon, prim ve benzeri ödemelerden % 20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.