Şirket Çalışanlarına Araç Tahsisi ve Ücret Konusu: Bir Danıştay Kararı

Mehmet Batun

Yeminli Mali Müşavir

Binek otomobiller, giderleriyle, amortismanıyla, KDV’siyle hemen her dönem için Türk vergiciliğinde önemli bir yer tutmuştur. Bu kadar yer tutmasının doğru olup olmadığı başlı başına önemli bir tartışma konusudur. Fakat realitenin bu şekilde olduğu herkesin malumudur. 

Binek otomobillerle ilgili vergi hukuku bakımından önem arz eden ve zaman zaman tartışılan bir konu da çalışanlara, özellikle yöneticilere tahsis edilen binek otomobillerin durumudur.  Bazı vergi incelemelerinde, şirket yöneticilerine ve diğer çalışanlara (satış, pazarlama v.b. görevi olanlara) tahsis edilen binek otomobiller, çalışanlara sağlanan menfaat olarak değerlendirilmekte ve bu menfaatin ücret olarak gelir vergisi stopajına konu edilmesi gerektiği ileri sürülmektedir. 

Bilindiği üzere Gelir Vergisi Kanununa göre ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Nelerin çalışanlara sağlanan menfaat olduğu Kanunda açıkça belirtilmemiştir. Özellikle, Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesinde yer alan ve çalışanların toplu olarak işyerine gidip gelmelerini sağlamak amacıyla işverenler tarafından yapılan taşıma giderleri ile işveren tarafından taşıma hizmeti verilmeyen durumlarda çalışanlara toplu taşıma kartı ve bilet v.b. için yapılan ödemeleri ücretten istisna tutan hükümlerin mefhumu muhalifinden hareketle çalışanlara tahsis edilen araçların ücret şeklinde bir menfaat olduğu iddia edilebilmektedir. Bu görüşe katılmak güçtür.

Şirketin sahibi olduğu veya kiralama yoluyla edindiği varlıkları, şirket çalışanlarının şirket işleri için kullanmaları, çalışanlara sağlanan menfaat olarak değerlendirilemez. Nasıl ki çalışana tahsis edilen bilgisayar, cep telefonu, mobil hat, çalışma masası, ofis koltuğu, ofis odası v.b. varlıkların çalışan tarafından şirket işleri için kullanılması ücret olarak değerlendirilemez ise aynı amaçla tahsis edilen ve şirket işlerinde kullanılan binek otomobili v.b. araçların da ücret olarak değerlendirilemeyeceğini düşünüyoruz. 

Konuya ilişkin Danıştay 4. Dairesinin 25.9.2012 tarih E. 2010/5654, K. 2012/4557 sayılı kararı da bu doğrultudadır. Üyelerin oybirliği ile alınmış olan kararın ilgili kısmı aşağıda yer almaktadır.

“Dosyanın incelenmesinden,…. Bankanın genel müdürlük, bölge müdürlükleri ve şube müdürlüklerine yapılacak araç tahsisi ve bu araçlar için bankaca karşılanabilir akaryakıt limitlerinin belirlendiği, araç yetersizliği nedeniyle tahsis yapılamayan daire başkanları ile diğer bürokratların bankanın temsili için yaptıkları her türlü seyahatlerde kendi araçlarında kullanılmak üzere belirlenen limitlerde akaryakıtın bankaca karşılanacağının belirtildiği ve bu araçlara ait akaryakıt giderlerinin banka tarafından karşılandığı, inceleme raporunda bu ödemelerin ücret kapsamında değerlendirildiği ve her bir dönemde bankaca karşılanan akaryakıt bedellerinin istihkak sahiplerine ayni ücret ödemesi olarak ilgilinin bordrosuna dahil edilmek suretiyle vergi ziyaı cezalı gelir (stopaj) vergisi tarhiyatı yapıldığı anlaşılmaktadır. 

Uyuşmazlıkta, makam aracı gereksiniminin de bankacılık faaliyetinin bir gereği olduğu açıktır. Bankanın aktifine kayıtlı araçların ve kiralama yoluyla temin edilen araçların icra kurulu kararında belirtilen makam sahiplerine tahsis edilmesi, bu araçların bankacılık faaliyetinde kullanıldığı gerçeğini değiştirmemektedir. Öte yandan icra kurulu kararında, bankanın aktifine kayıtlı araçlar ve kiralama yoluyla temin edilen araçlar için olduğu gibi, araç yetersizliği nedeniyle tahsis yapılamayan daire başkanları, B ve C grubu şube müdürleri ve yönetim kurulu büro hizmetleri bölüm müdürünün müşteri ve şube ziyaretlerinde bankanın temsili için yaptıkları seyahatlerde kendi araçlarını kullanacakları, sayma yoluyla belirtilen makamlar itibariyle litre bazında belirlenen limitler dahilindeki akaryakıt giderlerinin bankaca karşılanacağı belirtilmiştir. Bu anlamda ücret gibi genel nitelikte bir ödeme öngörülmemiştir. Anlaşmalı akaryakıt istasyonlarından alınan akaryakıtın taşıt tanıma, otomobil, taşıt ünitesi ve benzeri elektronik ortamlarda izlendiği, akaryakıt sarfiyatının takibi, sevk ve koordinasyonun firmalarca gönderilen icmal cetvelleriyle de karşılaştırılmak suretiyle sağlandığı da görüldüğünden, banka personeline ait özel araçların da banka faaliyetinde kullanılmayıp özel amaçlarla kullanıldığına ilişkin olarak vergi inceleme raporunda herhangi bir tespit bulunmadığı gibi davacının araç satın alması veya kiralaması halinde daha fazla bir maliyetin ortaya çıkacağı tartışmasızdır. 

Bu durumda, davacı bankanın aktifinde kayıtlı araçlar ile kiralama yoluyla temin ettiği araçlardan personele tahsis edilenler ve banka personeline ait özel araçlar için belirli limiteler dahilinde karşılanan akaryakıt giderleri ücret olarak değerlendirilmeyeceğinden tarhiyatı kaldıran Vergi Mahkemesi kararında sonucu itibariyle hukuka aykırılık görülmemiştir.”